Jak życie przed ekranem wpływa na nasze oczy?

• Statystyczny Polak wpatruje się w jaskrawe ekrany przez 10 godzin i 26 minut dziennie. Łącznie daje to 159 dni w roku spędzonych przy komputerze, telewizorze, tablecie czy smartfonie.
• Pandemia koronawirusa jedynie pogorszyła nasze nawyki. W związku z rozpoczęciem zdalnej edukacji na obniżenie jakości widzenia szczególnie mocno narażone są dzieci.
• Niemal 90% osób przebywających przed monitorem dłużej niż 3 godziny dziennie ma problem ze wzrokiem.
• Z okularów korekcyjnych i soczewek kontaktowych korzysta już blisko 60% Polaków. Jeszcze w 2017 roku pomocy wzrokowych potrzebowało tylko 37% z nas.
• W Polsce brakuje specjalistów od oczu. Na 10 tysięcy mieszkańców przypada zaledwie 1,24 okulisty, 1,05 optyka i 0,38 optometrysty.

Urządzenia elektroniczne towarzyszą nam dziś niemal przez całą dobę. Wykorzystujemy je do pracy, nauki, rozrywki i utrzymywania kontaktów z bliskimi. Wpatrywanie się godzinami w świecące ekrany z bliskiej odległości nie pozostaje bez wpływu na nasze oczy. Niepokojącym skutkom nadużywania technologii poświęciliśmy nasze nowe badanie.

Komputery, telewizory czy smartfony, choć tak powszechne, nadal są nowością dla ludzkich oczu. Ich historia sięga zaledwie kilkudziesięciu lat wstecz. Nic więc dziwnego, że nasze organizmy nie zdążyły się jeszcze biologicznie dostosować do ciągłego kontaktu ze sztucznym, intensywnym światłem ekranów. Mimo to traktujemy migoczące piksele jako nieodłączny element codzienności. Głównymi poszkodowanymi są nasze oczy.

Jak dużą rolę w życiu Polaków odgrywają ekrany?

Jemy śniadanie przy włączonym telewizorze, w pracy godzinami wpatrujemy się w ekran komputera, a wieczorem relaksujemy się przy serialu czy grze na konsoli. W międzyczasie tak często sięgamy po smartfony, że trudno nam określić, jak długo trzymamy je codziennie w swoich dłoniach. Przywiązanie dzieci i młodzieży do technologii bywa jeszcze większe. Nie pomaga fakt, że w związku z pandemią miliony młodych osób rozpoczęło zdalną edukację, zastępując tradycyjną tablicę świecącym monitorem.

Specjaliści nie mają wątpliwości, że długotrwały kontakt z ekranami sprzyja występowaniu wad wzroku i poważnych chorób oczu. Sprawdziliśmy więc, jaką część doby Polacy są online i ile godzin dziennie spędzają przed telewizorem. Nasze nawyki porównaliśmy z przyzwyczajeniami mieszkańców innych krajów. Zbadaliśmy również, jaki wpływ na tę statystykę ma trwająca pandemia.

Dlaczego urządzenia elektroniczne szkodzą naszemu wzrokowi?

Nie służy nam między innymi nienaturalne skupianie wzroku w jednym punkcie przez długi okres. Z czasem naszym soczewkom coraz trudniej jest się akomodować, czyli dostosowywać do wyraźnego widzenia przedmiotów znajdujących się w różnej odległości. Skutkiem są wady refrakcji – na świecie mówi się wręcz o epidemii krótkowzroczności.

Wpatrując się w wyświetlaną treść, rzadziej mrugamy, co powoduje wysuszenie i podrażnienie oczu. Pozbawione ochronnej warstwy wilgoci, są bardziej podatne na uszkodzenia i infekcje. Dodatkowo wielogodzinna ekspozycja na niebieskie światło prowadzi do rozdrażnienia i bezsenności, a w skrajnych przypadkach – do zwyrodnienia plamki żółtej lub całkowitej utraty wzroku. W raporcie szczegółowo wyjaśniamy, dlaczego tak się dzieje.

Ilu Polaków musi korygować swój wzrok?

Dane wyraźnie pokazują, że z roku na rok rośnie odsetek osób stosujących pomoce wzrokowe. Również ze względu na codzienne nadwyrężanie oczu przy ekranach po okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe muszą sięgać coraz młodsi Polacy. Co istotne, osób korygujących widzenie przybywa także w innych europejskich państwach. W jakim kraju znajdziemy najwięcej okularników, a w którym ogromnym powodzeniem cieszą się dyskretne „kontakty”? Jak popularność tych metod korekcji zmieniała się na przestrzeni ostatnich kilku lat? Poświęciliśmy temu wątkowi część naszego badania.

Dzieci przed ekranami: zalecenia a rzeczywistość

Kontakt z urządzeniami elektronicznymi jest szczególnie szkodliwy dla kilkulatków, których oczy nadal się rozwijają. Młodym osobom niełatwo jednak utrzymać dobre przyzwyczajenia. Nie dość, że technologia otacza ich od urodzenia, to jeszcze ich rodzice nie odrywają wzroku od pikseli. Jak dużo telewizji oglądają przedszkolaki, a ile maksymalnie powinny? Ilu dziesięciolatków posiada już własny telefon komórkowy? Jaką część nastolatków dotyka tzw. FOMO, czyli przymus ciągłego sprawdzania smartfona ze strachu przed tym, że coś ich ominie? Pokaźna część raportu dotyczy właśnie zagrożonego wzroku nieletnich. Alarmujące dane komentuje doświadczony psycholog dziecięcy, przemycając cenne rady dla rodziców.

Na jaką pomoc dla oczu możemy liczyć?

Im wcześniej otrzymamy diagnozę, tym lepiej. Jak wspominaliśmy w naszym poprzednim badaniu, w 80% przypadków szybka reakcja pozwala zapobiec problemowi z widzeniem lub go skutecznie wyleczyć. Trudno więc przecenić wartość regularnych kontroli okulistycznych. Osoby narażone na długotrwałe działanie niebieskiego światła ekranów powinny badać swoje oczy minimum raz do roku. Niestety, pamięta o tym zaledwie połowa Polaków.

Większość nie jest również świadoma mnogości profesji związanych z jakością widzenia. Nie jest u nas zresztą najlepiej z dostępnością specjalistów od zdrowia oczu. W ramach badania sprawdziliśmy, które kraje wygrywają pod kątem odsetka okulistów, optyków i optometrystów. Raport zamknęliśmy wskazówkami, ułatwiającymi zachowanie sokolego wzroku pomimo regularnego korzystania ze zdobyczy technologii.

Jakie sygnały wysyłane przez zmęczone oczy powinny nas skłonić do przerwy od ekranu? Dlaczego smartfony są wyjątkowo niebezpieczne dla wzroku? Czy spędzamy w otoczeniu urządzeń elektronicznych więcej czasu niż mieszkańcy innych krajów Europy?

Po odpowiedzi zapraszamy do pełnego raportu „Życie przed ekranem. Jak wpływa na wzrok Polaków?”