Obrzęk plamki żółtej – co to? Objawy, przyczyny i leczenie

Obrzęk plamki żółtej to niepokojący stan patologiczny, który nieleczony może doprowadzić do zaburzenia funkcji tej części oka, a co za tym idzie – spowodować brak percepcji kolorów i znaczne osłabienie wzroku, a w skrajnych sytuacjach nawet częściową ślepotę. Koniecznie więc czytaj dalej i zapoznaj się z naszym artykułem, z którego dowiesz się, co to jest obrzęk plamki żółtej, jakie są jego przyczyny i jak go leczyć.

Co to jest obrzęk plamki żółtej?

Plamka żółta to niewielkie skupisko gęsto ułożonych fotoreceptorów, które znajduje się na siatkówce – czyli światłoczułej błonie wyściełającej od środka tylną część gałki ocznej, umożliwiającej odbieranie bodźców wzrokowych. Główną rolą plamki żółtej to przede wszystkim widzenie centralne, rozpoznawanie kolorów oraz dostrzeganie detali. To właśnie dzięki tej części oka jesteśmy w stanie dostrzegać barwy podstawowe, czyli niebieski, zielony i czerwony, a także zauważyć najmniejsze szczegóły danego obiektu.

Obrzęk plamki żółtej to stan, w którym w tej części oka zaczyna gromadzić się nadmierna ilość krwi lub płynu surowiczego, najczęściej ze względu na nieszczelność naczyń krwionośnych w siatkówce. Opuchlizna może doprowadzić do zniekształcenia kształtu plamki żółtej, co wpływa na sposób, w który bodziec wzrokowy jest przez nią odbierany, powodując np. zniekształcenie obrazu.

Długotrwały obrzęk plamki żółtej może naruszać integralność jej naczyń krwionośnych i tym samym ograniczyć dopływ tlenu do jej komórek. Chroniczny stan niedokrwienia siatkówki może doprowadzić do pojawienia się nieodwracalnych uszkodzeń, a tym samym przyczynić się do osłabienia lub nawet częściowej utraty wzroku. Właśnie dlatego niepokojące objawy wzrokowe, które mogą być związane z obrzękiem plamki żółtej, wymagają jak najszybszej konsultacji z lekarzem okulistą.

Obrzęk plamki żółtej – objawy

Obrzęk plamki może występować jednostronnie lub obejmować obojga oczu, a pierwsze objawy tego problemu pojawiają się dopiero po jakimś czasie od odłożenia się w plamce nadmiernej ilości płynu. Obrzękowi nie towarzyszą dolegliwości bólowe – można rozpoznać go przede wszystkim po zaburzeniach wzrokowych.

Oto jak objawia się obrzęk plamki żółtej:

• Falowanie obrazu – proste linie wydają się krzywe.
• Rozmyty wzrok – obraz może wydawać się niewyraźny, podobnie jak ma to miejsce w przypadku krótkowzroczności i dalekowzroczności, jednak osłabienie widzenia występuje pomimo dopasowania odpowiedniej korekcji wzroku.
• Zaburzone postrzeganie kolorów – plamka żółta jest odpowiedzialna m.in. za percepcję barw, dlatego w przypadku jej obrzęku mogą wystąpić objawy przypominające daltonizm.
• Ubytki w polu widzenia – zwłaszcza w centralnym punkcie wizji.
• Trudności z odczytaniem drobnego druku – plamka żółta pozwala na dostrzeganie szczegółów, dlatego jej zaburzenia utrudniają m.in. czytanie.

Skąd bierze się obrzęk plamki żółtej? Przyczyny

Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej

Jedną z najczęstszych form tego schorzenia jest cukrzycowy obrzęk plamki żółtej. Istnieje bliskie powiązanie pomiędzy cukrzycą a zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób oczu, takich jak retinopatia – w tym artykule znajdziesz wszystkie najważniejsze informacje na jej temat. Dzieje się tak, ponieważ przewlekle podwyższony poziom glukozy we krwi może uszkadzać naczynia krwionośne organizmu – w tym drobne naczynia włosowate, które zaopatrują w tlen i składniki poszczególne części gałek ocznych.

Nieprawidłowa budowa uszkodzonych lub zregenerowanych naczyń krwionośnych plamki żółtej sprawia, że dochodzi do krwotoków i przecieków płynu surowiczego do siatkówki. Do osłabienia wzroku w tej sytuacji przyczynia się również przyspieszone starzenie naczyń krwionośnych, które ma miejsce w przebiegu cukrzycy. Ze względu na to, diabetycy powinni udawać się na regularne badania wzroku częściej niż osoby, które nie zmagają się z tą chorobą.

Obrzęk plamki żółtej po operacji zaćmy

Nagromadzenie płynów w komórkach plamki żółtej może wystąpić jako komplikacja po operacji zaćmy – tutaj dowiesz się więcej na temat możliwych powikłań tego zabiegu. Występuje wówczas torbielowaty obrzęk plamki żółtej, o którym świadczy brak poprawy widzenia od 6. do 8. tygodni po operacji. Ta komplikacja jest na szczęście łatwa do wyleczenia przy pomocy odpowiednich preparatów.

Obrzęk plamki żółtej po witrektomii

Obrzęk plamki żółtej może pojawić się również jako komplikacja po zabiegu usunięcia ciała szklistego, czyli witrektomii – tu przeczytasz więcej na temat tego, na czym polega i jakie są do niej wskazania. Obrzęk może być spowodowany przez stan zapalny związany z gojeniem rany pooperacyjnej. W większości przypadków można zapobiec mu jednak poprzez stosowanie leków przeciwzapalnych przed i po operacji.

Inne przyczyny obrzęku plamki żółtej

Czasami obrzęk plamki żółtej jest spowodowany przez przyczyny niezwiązane z cukrzycą czy zabiegami operacyjnymi. Czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia tego stanu to m.in.:

• Nadciśnienie
• Choroby zapalne w organizmie
• Choroby immunologiczne
• Ciąża
• Palenie papierosów – sprawdź, jakie są konsekwencje tego nałogu dla zdrowia oczu.

Jak zmniejszyć obrzęk plamki żółtej? Leczenie

Nie należy bagatelizować problemu, jakim jest obrzęk plamki żółtej. Jak leczyć ten stan? Najpierw musi zostać przeprowadzone badanie dna oka w celu potwierdzenia lub wykluczenia obrzęku – w artykule na naszym blogu poznasz przebieg badania. Istnieje wiele skutecznych sposobów na leczenie obrzęku plamki żółtej, jednak najważniejsze jest wyeliminowanie jego przyczyny – tak, aby stan ten nie nawracał. Może to być m.in. wdrożenie tabletek na nadciśnienie czy rzucenie nałogu tytoniowego.

Leczenie obrzęku plamki żółtej oka polega na stosowaniu odpowiednich leków – m.in. w formie iniekcji, czyli zastrzyków do gałki ocznej. Leki na obrzęk plamki żółtej są dopasowywane przez lekarza indywidualnie do każdego pacjenta, dlatego leczenie zawsze poprzedza dogłębne badanie. Regularne udawanie się na badanie wzroku pozwoli wyłapać problemy z plamką żółtą wystarczająco wcześnie, dzięki czemu będziesz w stanie zapobiec eskalacji problemu i odzyskać dobry wzrok.

Bibliografia:
Daniel Porter, What Is Macular Edema?, 2023
Tim Jewell, Overview of Macular Edema, 2023
American Society of Retina Specialists, Macular Edema, 2021
National Eye Institute, Macular Edema, 2023
Macular Society, Macular oedema, 2022