Enoftalmia – przyczyny, objawy, leczenie

Enoftalmia to wada anatomiczna, która może wystąpić u człowieka z kilku przyczyn. Problem ten polega na zapadnięciu gałki ocznej, co może stanowić zaburzenie wrodzone lub nabyte. Jakie objawy wskazują na enoftalmię i czy istnieją metody jej leczenia? Odpowiedzi znajdziesz w treści artykułu.

Enophthalmos czyli zapadnięcie gałki ocznej

Enophthalmos to termin medyczny odnoszący się do nieprawidłowości w budowie twarzoczaszki. Zapadnięcie gałki ocznej może występować w różnym stopniu i nie zawsze obustronnie. Istota zjawiska polega na zmniejszeniu objętości oczodołu, przez co oko jest osadzone głębiej.

Najczęstszą bezpośrednią przyczyną enoftalmii jest utrata tkanki tłuszczowej i odwodnienie tkanek wyściełających oczodół. Co może doprowadzić do tego stanu? Należy tu wskazać:

• dużą utratę masy ciała (w wyniku restrykcyjnej diety lub zaburzeń odżywiania),
• proces starzenia się organizmu – u osób w podeszłym wieku często dochodzi do zaniku tkanek.

Przyczyny enoftalmii

Przyczyny enoftalmii mogą być związane z niektórymi chorobami i bardziej złożonymi problemami zdrowotnymi. Zapadnięcie gałki ocznej jest jednym z objawów osłabienia unerwienia współczulnego, które wstępuje w zespole Hornera. Enoftalmia to jedno z szeregu zaburzeń w zespole Parry’ego-Romberga.
Inne przyczyny enoftalmii to:

• Orbitopatia tarczycowa – będąca wynikiem chorób tarczycy. Utrzymujący się przez długi czas wytrzeszcz oczu może wywołać atrofię struktur oczodołu.
• Stany zapalne zatok lub innych części twarzoczaszki (ze względu na postępujące zwłóknienia tkanek).
• Zapalenie oczodołu.
• Pęknięcia, złamania kości oczodołu lub inne urazy.
• Małoocze.

Jak objawia się enoftalmia?

Rozwinięta jednostronnie enoftalmia objawia się widoczną dysproporcją – osadzone głębiej oko wygląda na mniejsze, co zaburza symetrię rysów twarzy. Ale defekt urody jest tutaj mniejszym problemem, ponieważ przy zapadnięciu gałki ocznej występują takie nieprawidłowości, jak:

• zaburzenia ruchomości gałek ocznych
• ból oka i/ lub oczodołu
• pogorszenie ostrości wzroku
• opadanie powieki
• zwężenie źrenicy
• widzenie podwójne

Enoftalmia – jakie badania trzeba wykonać?

Osoby z podejrzeniem enoftalmii powinny być poddane badaniu ruchomości gałek ocznych. Okulista dokonuje także oceny ostrości wzroku. Diagnostyka w kierunku zapadnięcia gałki ocznej obejmuje także rezonans magnetyczny i tomografię komputerową.

Czy można leczyć enoftalmię?

Leczenie enoftalmii najczęściej jest możliwe, a postępowanie zależy od stanu pacjenta i rozpoznanych przyczyn zapadnięcia gałki ocznej. Jeśli podłożem problemów jest stan zapalny – działania są skierowane na odpowiednie leki przeciwzapalne i antybiotykoterapię.

Pacjenci, których wada powstała na tle chorób tarczycy, mogą być poddani dekompresji orbitalnej, która ma na celu stabilizację ciśnienia wewnątrzgałkowego.
W leczeniu enoftalmii spowodowanej uszkodzeniami kości twarzoczaszki, zastosowanie mają operacje przeszczepienia kości i zabiegi rekonstruujące z wykorzystaniem implantów.

Ubytki tkanek oczodołu mogą być korygowane poprzez przeszczepienie własnej tkanki tłuszczowej pacjenta z innej części ciała.

 

 

Bibliografia:

1. Enophthalmos [w:] Medicover Hospitals (dostęp: 2.04.2025).
2. J. Mayo, W. Schubert, Enophthalmos: Historical Perspective on Definitions, Measurement Devices, and Clinical Significance [w:] Craniomaxillofacial Trauma & Reconstruction 2024, volume 17, Issue 4 (dostęp: 2.04.2025).
3. M. Hamedani, J.A. C Pournaras, D. Goldblum, Diagnosis and management of enophthalmos [w:] Survey of Ophthalmology 2007 Sep-Oct;52(5) (dostęp: 2.04.2025).
4. R.K. Sobel, B. .J Tienor, The coming age of enophthalmos [w:] Current Opinion in Ophthalmology 2013 Sep;24(5) (dostęp: 2.04.2025).