Po co atropina do oczu? Jak długo działa? Wyjaśniamy!

ąAtropina to organiczny związek chemiczny uzyskiwany z roślin, który na stałe znalazł swoje zastosowanie w okulistyce. Jest ona używana w leczeniu różnorakich chorób – spotkał się z nią również każdy, kto chociaż raz w życiu przeszedł kompleksowe badanie ostrości wzroku. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, co to jest atropina do oczu i w jakich sytuacjach się jej używa!

---

Atropina do oczu – co to?

Atropina to alkaloid, czyli zasadowy związek organiczny pochodzenia roślinnego. Jest tak zwanym parasympatykolitykiem, czyli lekiem, który hamuje aktywność przywspółczulnego układu nerwowego odpowiedzialnego m.in. za napinanie i rozluźnianie mięśni. Atropinę pozyskuje się z wilczej jagody, a swoją nazwę otrzymała od łacińskiej nazwy tej rośliny – Atropa belladonna.

Ze względu na unikatowe właściwości, które posiada atropina, krople do oczu zawierające ją są stosowane w celu porażenia mięśni oka – a konkretniej, mięśni rozwieracza źrenicy oraz ciała rzęskowego, które są odpowiedzialne za zmianę kształtu soczewki oka. Z atropiną krople do oczu działają więc rozszerzająco na źrenicę, a także porażająco na akomodację oka.

Atropina – po co się jej używa? Zastosowanie

Krople do oczu z atropiną mają zastosowanie przede wszystkim w diagnostyce oraz wspomaganiu leczenia niektórych chorób oczu. Oto sytuacje, w których korzysta się z tego leku:

• Atropina przed badaniem wzroku pozwala na uzyskanie dokładniejszych wyników. Dzieci i młodzież mają bowiem bardzo silną akomodację oka, która może zniekształcić posiadaną przez nich rzeczywistą wadę refrakcji. Właśnie dlatego potrzebna jest atropina do oczu dla dzieci i nastolatków, która poraża odpowiedzialny za akomodację mięsień ciała rzęskowego. Dopiero po tym, jak preparat zacznie działać, przystępuje się do kompleksowego badania.
• Badanie dna oka – polega ono na dokładnych oględzinach siatkówki, czyli światłoczułej błony, która wyścieła od środka tylną część gałki ocznej. Jest ona widoczna przez źrenicę, która stanowi swego rodzaju otwór do wnętrza oka. Krople do oczu z atropiną sprawiają, że źrenica rozszerza się, co zapewnia lekarzowi lepszy wgląd w dno oka.
• Zapalenie błony naczyniowej oka – w przypadku schorzeń takich jak zapalenie tęczówki czy ciałka rzęskowego, stosowanie kropli do oczu z atropiną pozwala złagodzić ból związany ze stanem zapalnym. Jest tak, ponieważ rozszerzenie źrenic zapobiega częstej komplikacji, którą są zrosty tęczówki i soczewki oka.
• Odklejenie siatkówki – to ostry stan, który wymaga jak najszybszej interwencji lekarskiej. Krople z atropiną umożliwiają stabilizację oka do czasu leczenia chirurgicznego.
• Zez – czasami atropina do oczu może być używana również wspomagająco w przypadku leczenia zeza. Tymczasowe sparaliżowanie mięśni silniejszego oka lekko osłabia jego widzenie – to zaś stymuluje mózg do wzmocnienia pracy słabszego oka, a z czasem pozwala na zniwelowanie zeza.

Atropina do oczu – jak długo działa?

Wiele osób zastanawia się, jak długo działa atropina do oczu, ponieważ podanie leku może przez jakiś czas utrudnić wykonywanie codziennych czynności – takich jak czytanie czy prowadzenie samochodu. To, jak długo działa atropina, zależy jednak od jej stężenia w podanym do oka leku.

Kiedy do worka spojówkowego zostały krople do oczu, atropina zaczyna działać już po 30 minutach. Od tego momentu, efekt ten utrzymuje się przez nawet 12 godzin. Po badaniu wzroku przy użyciu atropiny należy więc zrezygnować z prowadzenia pojazdów przez resztę dnia. Wrażliwość pacjenta na światło może utrzymywać się jednak przez nawet 8 do 14 dni po tym, jak zostały podane krople do oczu z atropiną. Na ten czas koniecznie wyposaż się więc z dobre okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV400.

Jeśli chodzi o porażenie akomodacji w wyniku podania kropli z atropiną – efekt ten jest zauważalny po 2 godzinach, i pozostaje silny przez 8-12 godzin. Powrót mięśnia ciała rzęskowego do pełnej sprawności może potrwać jednak nawet 5 dni.

Atropina do oczu – skutki uboczne

Jak każdy lek, atropina do oczu może wiązać się z potencjalnymi skutkami ubocznymi. Najczęściej są to nieszkodliwe dolegliwości tymczasowe, takie jak rozmyty wzrok, suchość oczu czy światłowstręt – zapoznaj się z naszym artykułem, aby dowiedzieć się więcej na jego temat.

W rzadkich sytuacjach może ona wywołać reakcję alergiczną u pacjentów wrażliwych na ten składnik. Główne objawy to m.in. suchość i zaczerwienienie skóry, przyspieszenie bicia serca, podwójne widzenie, a w skrajnych przypadkach nawet wstrząs. Właśnie dlatego koniecznie należy powiadomić lekarza o alergii na atropinę przed jakimkolwiek badaniem wzroku.

Atropina do oczu w ciąży powinna być stosowana pod ścisłą kontrolą lekarza okulisty. W przypadku ciężarnych kobiet ryzyko wystąpienia działań niepożądanych tego leku jest bowiem wyższe. Poza skrajnie rzadkimi przypadkami lek ten jest jednak całkowicie bezpieczny i gra niezwykle ważną rolę w utrzymywaniu zdrowych i szczęśliwych oczu.

Bibliografia:

Michael Raschka, Marshal Khant, Ophthalmic Atropine: A Typical Anticholinergic Toxidrome From an Atypical Old Culprit, 2023
Cleveland Clinic, Atropine Eye Solution, 2024
MedlinePlus, Atropine Ophthalmic, 2024
Medycyna Praktyczna, Atropinum Sulfuricum WZF 1% - krople do oczu, roztwór, 2024