Badanie ERG – wskazania i przebieg

Badanie ERG to jedna ze specjalistycznych metod diagnostycznych, która jest wykorzystywana do rozpoznania problemów z funkcją wzroku. W jakich przypadkach należy je wykonać? Jak wygląda badanie ERG i czy trzeba się do niego w jakiś sposób przygotować? Oto kompleksowy poradnik dla pacjentów.

Badanie ERG – co to jest?

Badanie ERG służy do oceny działania siatkówki. Ta część gałki ocznej jest wyposażona w fotoreceptory:

• czopki
• pręciki
• komórki dwubiegunowe

Siatkówka odpowiada za odbiór bodźców świetlnych i ostrość widzenia. Badanie ERG, czyli elektroretinografia, pozwala zweryfikować reakcje fotoreceptorów różnymi sposobami. Do dyspozycji specjalistów jest kilka rodzajów diagnostyki, co ma znaczenie dla bardzo szczegółowej oceny funkcji wzroku:

• badanie ERG typu pattern
• błyskowe ERG (flash electroretinogram)
• ERG multifocal (wieloogniskowe)
• ERG fotopowe negatywne (PhNR)

Badaniem pokrewnym, które często jest wykonywane w ramach pełnej diagnostyki schorzenia, jest badanie VEP.

Jakie są wskazania do badania ERG?

Badanie ERG jest pomocne w rozpoznawaniu wielu problemów ze wzrokiem. Wskazania obejmują choroby wrodzone, o podłożu genetycznym, jak również zmiany patologiczne w przebiegu różnych schorzeń.

Badanie ERG w diagnostyce chorób metabolicznych i układu nerwowego
Niektóre choroby neurodegeneracyjne objawiają się właśnie osłabieniem ostrości widzenia, dlatego może być ono istotne dla osób z podejrzeniem:

• cukrzycy
• stwardnienia rozsianego
• choroby Parkinsona
• choroby Alzheimera
• tętniaka mózgu

Badanie ERG w rozpoznawaniu chorób siatkówki

Szerokie spektrum zwyrodnień siatkówki może wynikać z chorób wrodzonych i o podłożu genetycznym, dlatego ERG jest niezbędne w diagnostyce:

• choroby Stargardta
• choroby Besta
• retinopatii wcześniaczej
• wrodzonej ślepoty Lebera
• ślepoty barw

Badanie ERG w kontroli skutków ubocznych innych terapii

Badanie ERG jest wskazane u osób stosujących niektóre leki, które mogą mieć szkodliwy wpływ na wzrok. Dotyczy to m.in. przeciwgruźliczego leku etambutol oraz pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów i toczniem rumieniowatym, u których w terapii stosowane są hydroksychlorochina i chlorochina. Toksyczny wpływ na funkcje wzroku mogą też mieć leki stosowane w leczeniu raka piersi.

Badanie ERG w kontroli urazów i innych zmian

Wskazaniem do wykonania badania ERG są różnego rodzaju urazy gałki ocznej i okolic oka. Jednym z niebezpiecznych skutków uszkodzeń może być odklejenie siatkówki. Omawiana metoda diagnostyczna jest wykorzystywana również w procesie leczenia pacjentów z nowotworem oka.

Skierowanie na badanie ERG otrzymują także osoby, u których występują objawy pogorszenia widzenia po zmroku. Tzw. ślepota zmierzchowa jest wynikiem nieprawidłowości siatkówki.

Przebieg badania ERG

Badanie ERG jest wykonywane po uprzednim znieczuleniu oka za pomocą kropli. To zapewnia całkowity komfort pacjenta. Przy niektórych rodzajach badania ERG okulista zakrapla oczy preparatem rozszerzającym źrenice (np. atropiną). Rozmieszczenie elektrod zależy od typu badania. Mogą być one umieszczone na oku, worku spojówkowym lub na skórze poniżej oka. Kolejne elektrody przytwierdzane są do głowy lub jako klips na uchu.

Pacjent siedząc przed ekranem obserwuje generowane bodźce w postaci błysków. Elektrody zaś zbierają dane o funkcji siatkówki. Cała procedura trwa zwykle nie dłużej niż 15 minut. W niektórych przypadkach wcześniej osoba poddana badaniu przebywa w ciemności przez ok. 20 minut.

Wynik badania ERG jest przedstawiony na elektroretinogramie, czyli wykresie obrazującym aktywność światłoczułej strefy oka. Dla właściwej interpretacji ważny jest kontekst, czyli ocena wraz z innymi wynikami badań, takich jak angiografia i OCT.

Przygotowanie do badania ERG

Przed badaniem ERG należy pamiętać, że jeśli będzie konieczne rozszerzenie źrenic, to przez kilka godzin pacjent będzie miał znacznie osłabioną ostrość widzenia. Prowadzenie samochodu nie będzie możliwe, więc należy zorganizować sobie transport powrotny. Dla złagodzenia światłowstrętu warto wziąć ze sobą okulary przeciwsłoneczne.

Na badanie ERG należy przyjść z umytą, suchą głową. Nie należy stosować żadnych kosmetyków typu odżywki, pianki, lakiery do włosów. Zrezygnuj też z makijażu, fluidów, kremów itp., ponieważ mogłyby one zakłócić odczyt.

Badanie ERG – cena

Ceny badania ERG kształtują się w wysokości od 300 do 700 zł. Ostateczny koszt zależy od rodzaju badania, miasta i renomy kliniki.

>> Zobacz także jakie możesz zrobić badania u okulisty na NFZ

Bibliografia:

1. K. Krasodomska, W. Lubiński, A. Potemkowski, K. Honczarenko, M. Gołąb-Janowska, M. Ratajczak, Z. Szych, Electrophysiological changes in patients with early stages of Alzheimer's disease [w:] Annales Academiae Medicae Stetinesis 2007:53 Suppl 1
2. T. R. Hedges, M.L. Amaro Quireza, Multifocal visual evoked potential, multifocal electroretinography, and optical coherence tomography in the diagnosis of subclinical loss of vision [w:] Ophthalmology Clinic of North America 2004 Mar;17(1)
3. W. Lubiński, O. Palacz, D. Karczewicz, Electrophysiological tests in early and differential diagnosis of some hereditary retinal and optic nerve diseases [w:] Klinika Oczna 2006; 108(1-3)
4. H. Atilla, O. Tekeli, K. Ornek, F. Batioglu, A. H. Elhan, T. Eryilmaz, Pattern electroretinography and visual evoked potentials in optic nerve diseases [w:] Journal of Clinical Neuroscience 2006 Jan;13(1)