Druzy tarczy nerwu wzrokowego – co to jest?

Druzy tarczy nerwu wzrokowego w większości przypadków nie dają żadnych objawów. Najczęściej stanowią łagodne zmiany, które należy jedynie kontrolować podczas regularnych badań u okulisty. Jakie są przyczyny powstawania druzów tarczy nerwu wzrokowego? Dlaczego badania w tym kierunku wykonywane są rodzinnie?

Druzy tarczy nerwu wzrokowego – na czym polega problem?

Druzy tarczy nerwu wzrokowego powstają na skutek zaburzeń metabolizmu komórkowego. Wówczas w wyniku nieprawidłowego odkładania się cząsteczek powstają złogi hialinopodobne. Są one zbudowane z wapnia, kwasów nukleinowych i aminokwasów.

W podblaszkowej części nerwu wzrokowego dochodzi tworzenia się skupisk cząsteczek złogów, których rozmiary osiągają 1000 µm. Najczęściej druzy tarczy nerwu wzrokowego nie wywołują żadnych objawów, jednak jest pewna grupa pacjentów, którzy doświadczają zaburzeń widzenia.

Druzy tarczy nerwu wzrokowego - jakie są objawy?

Objawy druzów tarczy nerwu wzrokowego dostrzegalne są z reguły jedynie dla okulisty. Podczas badania dna oka stwierdza się nieprawidłowości w obrazie tarczy nerwu wzrokowego. Staje się ona uniesiona i zmienia kolor z różowego na białawy. Krawędź tarczy staje się nierówna, widoczne są zmiany w jej fizjologicznym zagłębieniu. Patologie obejmują też strukturę naczyń – stają się one nienaturalnie kręte.

Część osób, u których rozwinęły się druzy tarczy nerwu wzrokowego, doznaje zaburzeń w polu widzenia. Charakterystyczne jest przy tym utrzymywanie się ciśnienia w oku w normie. Pogarsza się komfort, obraz staje się zamglony. U pacjentów mogą wystąpić również:

• fotopsje (wrażenia świetlne)
• osłabienie ostrości widzenia
• nieregularne mroczki
• zaburzenia w funkcjonowaniu naczyń
• krwotoki do ciała szklistego

Przyczyny powstawania druzów tarczy nerwu wzrokowego

Powstawanie druzów tarczy nerwu wzrokowego jest uwarunkowane cechą dziedziczną, a więc tego schorzenia nie można nabyć. Z tego powodu, gdy schorzenie zostanie zdiagnozowane u pacjenta – zaleca się wykonanie badań u osób spokrewnionych. Druzy tarczy nerwu wzrokowego są częściej rozpoznawane u kobiet. Z reguły złogi są stwierdzane w prawym i lewym oku jednocześnie (80% chorych).

Druzy tarczy nerwu wzrokowego są diagnozowane u 0,4% dzieci, natomiast u dorosłych częściej (od 0,5 do 2,4%). Ta różnica wynika z gorszej rozpoznawalności schorzenia u dzieci. To, że u młodego pacjenta nie stwierdzono w danym momencie obecności druzów tarczy nerwu wzrokowego, to nie znaczy, że z pewnością ich nie ma. W wieku dziecięcym charakterystyczne są złogi zlokalizowane głęboko, które mogą długo pozostawać niewidoczne dla okulisty. Nie wywołują one też żadnych objawów. Dlatego też klasyfikujemy zmiany według podziału na druzy powierzchniowe (na powierzchni tarczy) i na druzy głębokie (na poziomie blaszki sitowej). W okresie dojrzewania zachodzą zmiany, które powodują zwiększanie się druzów i uwidacznianie się ich na powierzchni tarczy.

Rozpoznanie druzów tarczy nerwu wzrokowego

Rozpoznanie druzów tarczy nerwu wzrokowego wymaga specjalistycznych badań. Należą do nich, oprócz obligatoryjnego badania dna oka, także USG gałki ocznej w projekcji B. Ze względu na ryzyko zaburzeń funkcji naczyń, zalecane jest przeprowadzenie angiografii fluoresceinowej.

Symptomy druzów mogą być zbliżone do objawów tarczy zastoinowej. Aby rozróżnić oba schorzenia konieczne jest wykonanie OCT. W niektórych sytuacjach przeprowadza się tomografię komputerową. Porównaj to z możliwościami badania GDx.

Czy leczenie druzów traczy nerwu wzrokowego jest możliwe?

Nie istnieją żadne metody leczenia druzów tarczy nerwu wzrokowego. Ich łagodny przebieg zwykle nie wymaga żadnych działań ze strony lekarzy. Pacjent powinien przynajmniej raz w roku zgłaszać się na badania kontrolne.

U osób z druzami tarczy nerwu wzrokowego sporadycznie pojawiają się ubytki w polu widzenia. Zagrożeniem są ewentualne choroby towarzyszące, które wynikają z zaburzeń pracy naczyń. Neowaskularyzacja, która bardzo rzadko pojawia się u pacjentów z druzami, wymaga leczenia poprzez zabieg laserowy.

Dowiedz się więcej o neurologicznych zaburzeniach widzenia.

Profilaktyka druzów tarczy nerwu wzrokowego

Nie istnieją sposoby zapobiegania tworzeniu się druzów tarczy nerwu wzrokowego. Zahamowanie tego procesu nie jest możliwe. Powstawanie tych zmian jest uwarunkowane genetycznie i medycyna nie ma na to wpływu. Zalecana systematyczna kontrola stanu struktur gałki ocznej wynika z podwyższonego ryzyka zmian w naczyniach. W nielicznych przypadkach może dojść do zakrzepów żyły środkowej siatkówki. Zagrożeniem są też zatory. Patologie naczyń są wskazaniem do badania ciśnienia wewnątrzgałkowego. Chodzi tu przede wszystkim o rozpoznanie w odpowiednim czasie pierwszych sygnałów rozwoju jaskry.

Bibliografia:

1. B. Lam, C. Morais, J. Pasol, Drusen of the optic disc [w:] Current neurology and neuroscience reports 2008 Sep;8(5) (dostęp: 24.07.2023).
2. G. Kamath, S. Prasad, R. Philips, Bilateral anterior ischaemic optic neuropathy due to optic disc drusen [w:] European journal of ophthalmology 2000 Oct-Dec;10(4) (dostęp: 24.07.2023).
3. D. Allegrini, L. Pagano i inni, Optic disc drusen: a systematic review: Up-to-date and future perspective [w:] International Ophthalmology 2020 Aug;40(8) (dostęp: 24.07.2023).
4. K. Kaczorowski, Druzy tarczy nerwu wzrokowego [w:] Okulistyka po dyplomie 2020/05 (dostęp: 24.07.2023)