Ptoza – opadanie powieki

Ptoza to zaburzenie charakteryzujące się opadaniem górnej powieki jednego lub obu oczu. Problem ten może wyróżniać się różną intensywnością, dlatego czasem opadanie jest ledwie zauważalne, a w innym przypadku zasłania praktycznie całą gałkę oczną. Wtedy ptoza zaczyna utrudniać codzienne funkcjonowanie, a Ty musisz znaleźć sposób na opadające powieki, który przywróci Ci dawny komfort widzenia.

Co to jest ptoza oka?

Ptoza to inaczej opadnięta powieka. Zaburzenie to dotyczy jedynie górnej powieki. W jego wyniku wysokość szpary powiekowej jest wyraźnie bądź lekko zmniejszona – zauważ, że norma wynosi ok. 9 mm.

U dorosłej osoby, u której nie występują żadne nieprawidłowości w obrębie oczu, brzeg rzęsowy powieki górnej znajduje się 1,5 mm poniżej najwyższego punktu rąbka rogówki. Nieco inaczej jest w przypadku pacjentów z ptozą. Wówczas powieka jest umiejscowiona niżej, a tym samym może nawet przysłaniać źrenicę.

Ptoza – przyczyny

Ptoza może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Jeśli pacjent urodził się już z tym problemem, to prawdopodobnie wynika to z nieprawidłowego rozwoju mięśnia dźwigacza powieki. Istnieją również inne przyczyny, które warto poznać.

Przyczyny strukturalne

To właśnie do tej grupy należą najczęstsze powody, przez które powstaje opadająca powieka. Przyczyny mogą wiązać się z dysfunkcją mięśnia dźwigacza powieki górnej, co może wynikać z wieku lub po prostu osłabienia siły tego mięśnia.

Warto zwrócić uwagę na to, że do uszkodzenia mięśnia dźwigacza może dojść na skutek powikłań po operacjach przeprowadzonych na oku. Czasem wśród przyczyn strukturalnych znajdują się także problemy, jakie pojawiły się po urazach mechanicznych. Innym czynnikiem ryzyka jest noszenie twardych soczewek kontaktowych.

Niekiedy to anomalie dotyczące gałki ocznej powodują opadanie powieki. Wśród nich można wyróżnić wrodzone zaburzenie motoryki oka oraz wrodzone małoocze. Strukturalne przyczyny ptozy mogą wiązać się z pewnymi cechami powieki np. samoczynnym opadaniem na skutek opuchnięcia, spowodowanego zapaleniem brzegów powiek.

Zmiana warunków anatomicznych związana z nowotworem również może powodować opadanie powieki.

Zmniejszona aktywność układu współczulnego

Jeśli doszło do porażenia mięśnia okoruchowego, to może pojawić się ptoza. Do zmniejszonej aktywności układu współczulnego dochodzi również pod wpływem wrodzonego lub nabytego zespołu Hornera. W takiej sytuacji kluczowe znaczenie ma uszkodzenie, czy przerwanie części włókien nerwowych.

Przyczyny mięśniowe i nerwowo-mięśniowe

Miastenia to jedna z najczęstszych chorób połączeń nerwowo-mięśniowych. Ta autoimmunologiczna choroba wiąże się z ograniczeniem przekazywania impulsów z zakończeń nerwów ruchowych do mięśni. W konsekwencji dochodzi do nadmiernej męczliwości mięśni, a wynikiem takiego zaburzenia może być również ptoza.

Zwróć uwagę na to, że mięśnie okoruchowe wyróżniają się wysokim poziomem aktywności metabolicznej. Właśnie z tego względu składają się z całkiem sporej liczby mitochondriów – to właśnie w nich produkowana jest energia. Dlatego każda dysfunkcja mitochondriów może skutkować opadaniem powieki. Po prostu mięśnie nie są zdolne do wykonania skurczu.

Wśród przyczyn ptozy z grupy mięśniowej i nerwowo-mięśniowej należy też wymienić dyskografie mięśniowe. W przypadku takich zespołów dochodzi do zaniku pewnej grupy mięśniowej.

Przyczyny związane z ośrodkowym układem nerwowym

Uszkodzenie w korze mózgowej i jądrach podstawnych mogą przyczyniać się do opadania powieki. Właśnie z tego powodu każdy pacjent, który zgłasza się z ptozą do okulisty, powinien też być zbadany przez neurologa. W ten sposób zostanie wykluczona całkiem spora grupa potencjalnych przyczyn.

Wrodzone opadanie powieki

Wrodzona ptoza to dość rzadko spotykane zjawisko, ale jednak niekiedy się zdarza. Warto zauważyć, że opadająca powieka u niemowlaka może świadczyć o występowaniu niektórych schorzeń. Dlatego kluczowe znaczenie ma to, żeby w takim przypadku dokładnie zbadać dziecko. Szczególnie istotna jest konsultacja okulistyczna i neurologiczna.

Jak wygląda opadająca powieka?

Jednym z typowych objawów ptozy jest opadnięcie powieki jednego lub obu oczu. Jednak można o tym mówić dopiero wtedy, gdy powieka przysłania przynajmniej 2 mm tęczówki oka.

Zazwyczaj na samym początku rozwijania się ptozy, to jest jedynie kosmetyczny defekt. Z czasem powieka może przysłaniać coraz większy obszar gałki ocznej. Tym samym pacjent zaczyna cierpieć na ograniczone pole widzenia, a to znowu utrudnia wykonywanie wielu podstawowych czynności. Dlatego osoby, cierpiące na zaawansowaną ptozę, żeby zobaczyć dany obiekt, muszą kilkukrotnie podnieść brew bądź pochylić głowę do tyłu. Takie zachowania są dość typowe i to właśnie one mogą jeszcze wyraźniej wskazać źródło problemu.

Opadanie powiek może następować w sposób stopniowy – czasem trwa to wiele lat. Dlatego wielu pacjentów przyzwyczaja się do coraz bardziej ograniczonego pola widzenia. W takiej sytuacji warto przyjrzeć się swoim zdjęciom sprzed kilku lat. Jeśli położenie powieki zmieniło się, to należy zgłosić się na konsultację do okulisty.

Jak diagnozowana jest ptoza powieki?

Najważniejszym elementem diagnozowania ptozy jest odnalezienie przyczyny tego schorzenia. Właśnie z tego powodu konieczna może być zarówno konsultacja okulistyczna, jak i neurologiczna. Poza tym ważną częścią jest nie tylko wywiad z pacjentem, ale również badania kliniczne i konsultacje specjalistyczne. Z pewnością lekarz będzie chciał uzyskać informacje na temat przebytych operacji oka, ewentualnych urazów głowy, występowaniu podobnych objawów u innych członków rodziny, a także zdiagnozowanych schorzeniach neurologicznych, okulistycznych bądź tych związanych z tarczycą.

Ważną częścią diagnozy są badania fizykalne, ponieważ pozwalają ocenić funkcję dźwigacza powieki górnej, wysokość szpary powiekowej, położenie fałdu powieki górnej, a także linię obrysu brzegu powieki górnej. Lekarz określa również, jak duży jest stopień opadnięcia powieki. Te ustalenia są istotne także ze względu na wybór odpowiedniej formy leczenia.

Jak podnieść opadające powieki?

Jeśli okulista zdiagnozował już ptozę i znalazł przyczynę tego schorzenia, to teraz nadszedł czas na rozpoczęcie leczenia. Zastanawiasz się, co zrobić na opadające powieki? Zazwyczaj wybierana jest metoda chirurgiczna. Pamiętaj tylko o tym, że kluczowe znaczenie ma to, w jakim stopniu została zachowana czynność mięśnia dźwigacza powieki, a także, czy ten element był już wcześniej operowany. Jeśli podstawowe funkcje zostały zachowane, to leczenie ma przywrócić prawidłowy przyczep rozcięgna do tarczki powiekowej. W takiej sytuacji następuje wycięcie nadmiaru skóry oraz włókien mięśnia okrężnego oka.

Jeśli nie zostały zachowane czynności dźwigacza, to wykorzystywana jest neurogenna korekta chirurgiczna. W takim przypadku powieka jest podwieszana na paśmie powięzi skroniowej, a tym samym jest złączona z tarczką. Wówczas może zostać zlikwidowana ptoza. Operacja jednak nie gwarantuje uzyskania pełnej symetrii szpar powiekowych. Choć często możliwe jest całkowite zlikwidowanie opadającej powieki, to jednak u niektórych pacjentów następuje jedynie częściowa poprawa. Niekiedy operacja ptozy wiąże się także ze skutkami ubocznymi np. nadmiernej korekcji, co wiąże się z niedomykalnością szpary powiekowej operowanego oka.

Opadająca powieka – ćwiczenia

Czasem opadająca powieka ma po prostu związek z upływem lat, a także ograniczoną ilością kolagenu. W takim przypadku pomocne mogą być ćwiczenia poprawiające jędrność i napięcie skóry. Taki trening nie wymaga dużego zaangażowania – wystarczy dosłownie kilkanaście sekund. Możesz np. szeroko otwierać oczy, jednocześnie starając się nie marszczyć czoła. Oprócz tego znajdź na skroni punkt tuż nad zewnętrznym kącikiem oka. Opuszkami palców dotknij ten punkt i przytrzymaj w taki sposób, aby oczy wyglądały na skośne. Takie ćwiczenia powtarzaj seriami po 5 razy, każde naciśnięcie skroni powinno trwać przynajmniej 5 sekund.

Choć przy pomocy ćwiczeń nie zlikwidujesz wrodzonej ptozy bądź takiej spowodowanej neurologicznymi lub mięśniowymi problemami, to jednak możesz dodatkowo wzmocnić ten obszar. Tym samym nieco spowolnisz proces opadania powieki, jeśli jest związany ze zmniejszeniem ilości kolagenu.

Opadająca powieka u dziecka

Bardzo rzadko występuje wrodzona ptoza u dzieci. Jeśli jednak doszło do tego, to konieczna jest nie tylko konsultacja lekarska u okulisty, ale również dogłębne zbadanie neurologiczne. W końcu może się to wiązać z problemami właśnie z tego zakresu lub nieprawidłowym rozwojem niektórych układów. Dlatego niezbędna jest szybka reakcja. Jeśli jednak opadająca powieka u dziecka ma charakter nabyty, to zazwyczaj stosowane są takie same sposoby leczenia, jak w przypadku dorosłych osób.