Ropień oczodołu – przyczyny, objawy, leczenie

Ropień oczodołu to poważna infekcja, która dotyka tkanki miękkie wokół oka. Jest kilka przyczyn, które mogą wywołać ten stan. W tym artykule opisujemy charakterystyczne objawy ropnia oczodołu i sposoby leczenia.

Ropień oczodołu – co to jest?

Ropień oczodołu to schorzenie z obszaru okulistyki, otolaryngologii, dermatologii, a nawet stomatologii. Infekcja prowadzi do nagromadzenia ropy w okolicy oczodołu. Najczęściej ropień oczodołu powstaje jako powikłanie zakażenia zatok przynosowych, zwłaszcza zatok sitowych.

Ropień oczodołu – objawy

Ropień oczodołu objawia się szeregiem dość charakterystycznych i intensywnych symptomów, które zazwyczaj rozwijają się nagle:

· Obrzęk i zaczerwienienie powiek – występuje widoczna opuchlizna wokół oka lub z jednej strony. Zaczerwieniona skóra jest nadwrażliwa na dotyk.

· Ból oka i okolic – ostry ból w strefie oczodołu, który może promieniować w kierunku głowy. Ból nasila się przy poruszaniu gałką oczną.

· Wytrzeszcz gałki ocznej – oko może być wypchnięte do przodu, co daje wrażenie, że oko jest większe lub bardziej wypukłe.

· Ograniczenie ruchomości oka – poruszanie okiem staje się bolesne i ograniczone, a czasem wręcz niemożliwe.

· Obniżenie ostrości wzroku – u pacjentów z ropniem oczodołu pojawiają się zaburzenia widzenia w postaci zamglenia obrazu. W ciężkich przypadkach może dojść do częściowej lub całkowitej utraty widzenia, co jest efektem ucisku na nerw wzrokowy.

· Gorączka i dreszcze – w odpowiedzi na zakażenie, wielu pacjentów doświadcza podwyższonej temperatury ciała, osłabienia i ogólnego pogorszenia samopoczucia.

· Ból głowy i uczucie rozpierania w okolicy zatok – jeśli ropień oczodołu jest wynikiem infekcji zatok przynosowych, mogą wystąpić objawy typowe dla zapalenia zatok, takie jak zatkany nos, ból oczodołu i głowy w okolicy zatok.

Objawy ropnia oczodołu są wskazaniem do niezwłocznej konsultacji z lekarzem. Brak leczenia infekcji tkanek miękkich w okolicy oczu stanowi zagrożenie dla zdrowia samego narządu wzroku oraz może prowadzić do rozprzestrzenienia się zakażenia na inne tkanki.

Ropień oczodołu – przyczyny

Przyczyny ropnia oczodołu bywają dość złożone. Lekarze mają z reguły do czynienia z tym rodzajem zakażenia jako konsekwencją urazów oka, twarzy i zatok.
Do innych przyczyn ropnia oczodołu należą:

• Infekcji zatok przynosowych (szczególnie zatok sitowych) – to najczęstsza przyczyna ropnia oczodołu. Zatoki sitowe, które znajdują się blisko oczodołu, mogą być źródłem infekcji bakteryjnej, która rozprzestrzenia się na sąsiadujące tkanki. Zapalenie zatok, zwłaszcza ostre, może prowadzić do przedostania się bakterii do tkanki wokół oka.
• Stany zapalne w jamie ustnej – nieleczona próchnica przechodzi w zapalenie miazgi, docierające do korzeni zębów. To prowadzi do zębopochodnego zapalenia zatok, które może przekształcić się w ropień oczodołu.
• Infekcje skóry wokół oka (np. jęczmień, gradówka, zapalenie powiek).
• Wtórnie ropień oczodołu może być spowodowany zakażeniem wirusem ospy wietrznej lub powikłaniem po zabiegach chirurgicznych. Są to rzadkie przypadki, ale należy mieć na uwadze komplikacje po operacjach w okolicach oczu lub zatok, szczególnie jeśli dojdzie do zakażenia rany pooperacyjnej.

Ropień oczodołu może powstać jako skutek rozsiewu bakterii przez krwioobieg, co zdarza się u osób z osłabionym układem odpornościowym lub w wyniku ciężkich infekcji ogólnoustrojowych. Większe ryzyko dotyczy m.in. pacjentów z cukrzycą, chorobami autoimmunologicznymi lub u osób stosujących terapię z udziałem leków obniżających odporność (immunosupresantów).

Ropień oczodołu – jakie badania są potrzebne?

Diagnostyka ropnia oczodołu obejmuje w pierwszej kolejności szczegółowy wywiad lekarski. Dzięki temu specjalista może dość szybko powiązać wcześniejsze zdarzenia medyczne, które mogą mieć związek ze stanem zapalnym oczodołu. Szczególnie istotna jest historia infekcji zatok, urazów okolicy oczodołu oraz ewentualnych innych stanów zapalnych w pobliżu oka.
Ropień oczodołu wymaga przeprowadzenia:

• Tomografii komputerowej (CT) oczodołu i zatok – to podstawowe badanie, które umożliwia ocenę struktury oczodołu i weryfikację obecności ropy. Pozwala też stwierdzić, czy infekcja rozprzestrzeniła się z zatok przynosowych do oczodołu.
• Rezonans magnetyczny (MRI) – stosowany jest rzadziej, ale może dostarczyć szczegółowych informacji o rozległości infekcji w tkankach miękkich i wokół nerwu wzrokowego.
• Badania mikrobiologiczne – jeśli dochodzi do drenażu ropnia (samoistnie lub podczas zabiegu), próbkę ropy kieruje się na posiew, aby zidentyfikować bakterie wywołujące infekcję i określić ich wrażliwość na antybiotyki. Ułatwia to dobranie najskuteczniejszego sposobu leczenia.

>> Sprawdź jak wykonuje się wymaz z oka.

Ropień oczodołu – jakie powikłania może wywołać?

Ropień oczodołu stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Brak leczenia może w krótkim czasie wywołać liczne powikłania, takie jak:

· wtórne zapalenie nerwu wzrokowego
· kompresja nerwu wzrokowego
· zakrzepowe zapalenie tętnicy środkowej siatkówki
· ślepota
· rozprzestrzenienie się infekcji do mózgu.

Wymienione uszkodzenia nerwu wzrokowego prowadzą do całkowitej utraty zdolności widzenia. Bakteryjne zapalenie tkanek oczodołu stanowi istotne ryzyko dla powikłań wewnątrzczaszkowych, w tym także trwałych deficytów neurologicznych i zagrożenie dla życia pacjenta. Gwałtowny rozwój powikłań w strefie oczodołów podczas zapalenia zatok przynosowych, kwalifikuje to schorzenie do grupy stanów nagłych, z uwagi na realne niebezpieczeństwo utraty wzroku.

Ropień oczodołu – leczenie

Leczenie ropnia oczodołu powinno być podjęte niezwłocznie, najczęściej we współpracy z zespołem specjalistów: laryngologiem, okulistą i specjalistą chorób zakaźnych. Choroba zdiagnozowana na wczesnym etapie daje duże szanse na wyleczenie i uniknięcie groźnych komplikacji.

Do metod leczenia ropnia oczodołu należą:

• Antybiotykoterapia dożylna – ze względu na niebezpieczeństwo powikłań, antybiotyki podaje się dożylnie, aby szybko i skutecznie zwalczyć infekcję bakteryjną. Zastosowanie mają antybiotyki o szerokim spektrum działania (obejmujące wiele rodzajów bakterii).
• Drenaż ropnia – jeśli w oczodole nagromadzi się duża ilość ropy lub leczenie antybiotykami nie przynosi oczekiwanej poprawy, konieczny może być chirurgiczny drenaż ropnia. Zabieg ten pozwala na usunięcie ropy, co zmniejsza ucisk na tkanki, zmniejsza ból i przyspiesza leczenie. Drenaż można wykonać endoskopowo.
• Leki steroidowe – podawane pod ścisłą kontrolą lekarza, są stosowane w celu zmniejszenia obrzęku i redukcji stanów zapalnych.

Podczas leczenia ropnia oczodołu niezbędne jest monitorowanie stanu wzroku i ruchomości gałki ocznej. Szybka reakcja na zmiany zachodzące w patologicznych procesach, jest kluczowa dla uniknięcia trwałych uszkodzeń narządu wzroku.

W większości przypadków pacjenci z ropniem oczodołu wymagają hospitalizacji. Umożliwia to podawanie antybiotyków dożylnie oraz stałe kontrolowanie ich stanu, aby w razie potrzeby móc natychmiastowo zareagować na rozwój choroby.

Jeśli ropień oczodołu wynika z infekcji zatok przynosowych, zębów czy innej infekcji w okolicy oczodołu, konieczne jest jednoczesne leczenie pierwotnej przyczyny schorzenia aby zapobiec nawrotowi infekcji.

 

Bibliografia:

 

1. V. Terenzi, A. Cassoni, R. Pucci, M. Marenco, M. Fadda, I. Raponi, M. D. Monaca, V. Valentini, Orbital lesions, an interdisciplinary pathology. The experience of the maxillo-facial surgeons [w:] National Library of Medicine (dostęp: 25.11.2024).
2. A. Augustyniak, A. Bator, K. Sowula, P. Stręk, Ropień podokostnowy oczodołu w przebiegu przewlekłego zapalenia zatok przynosowych – opis przypadku [w:] Polish Otorhinolaryngology Review ISSN: 2084-5308E-ISSN: 2300-7338 (dostęp: 25.11.2024).
3. A. Altman, J. Liss, Idiopathic Orbital Inflammation: Diagnosis and Management [w:] American Academy of Ophthalmology 2022, Feb. 01. (dostęp: 25.11.2024).
4. R. C. Allen, Inflammation of the Orbit (Inflammatory Orbital Pseudotumor) [w:] Merk Manual 2024 (dostęp: 25.11.2024).