Tonometria — badanie ciśnienia oka

Tonometria to ważny zabieg diagnostyczny, który pozwala na szczegółową kontrolę zdrowia Twoich oczu. To badanie niezbędne do rozpoznania i leczenia jaskry — poważnej choroby, która jest główną przyczyną ślepoty u osób starszych.

Co to jest tonometria?

Wykonywany przez specjalistów w zakresie zdrowia oczu — optometrystów i okulistów. Badanie to może zostać przypisane pacjentowi w przypadku następujących objawów:

• Zaczerwienienie oczu
• Silny ból oczu
• Słaba ostrość wzroku
• Stopniowe osłabienie widzenia peryferyjnego — tzw. widzenie tunelowe
• Migreny

Organizacja American Academy of Ophthalmology sporządziła listę czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na jaskrę. Są to m.in. wiek, rasa, przewlekłe problemy ze zdrowiem, a także historia medyczna. Mierzenie ciśnienia w oku regularnie powinien wykonywać więc każdy ten, kto:

• Ukończył 40 lat
• Ma wadę wzroku — krótkowzroczność lub dalekowzroczność
• Cierpi na cukrzycę
• Ma wysokie lub niskie ciśnienie krwi
• Cierpi na przewlekłe choroby oczu
• Ma rodzinną historię zachorowań na jaskrę
• Przechodził długotrwałe leczenie lekami steroidowymi i/lub kortykosteroidowymi
• Przeszedł uraz oka
• Jest o afrykańskim, azjatyckim lub latynoskim pochodzeniu

Jeśli zastanawia Cię jaskra i chcesz dowiedzieć się więcej na jej temat — zapoznaj się z wpisem na naszym blogu. Sprawdź także czym jest jaskra wtórna.

Metody pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego

Istnieje kilka metod tonometrii, z czego wyróżniamy trzy najpopularniejsze:

Tonometria aplanacyjna

Znana jest również jako tonometria Goldmana. Jest to najdokładniejsza, a zarazem najpopularniejsza metoda badania ciśnienia oka — gra kluczową rolę w rozpoznawaniu jaskry oraz kontrolowaniu postępów w trakcie jej leczenia.

Mierzenie ciśnienia w oku odbywa się za pomocą lampy szczelinowej. To specjalne urządzenie, które służy do wykonywania różnorakich badań oczu.

Lampę szczelinową używa się wraz z tonometrem, który naciska na rogówkę. Ciśnienie płynu wewnątrzgałkowego jest obliczane proporcjonalnie do mocy, która potrzebna jest do spłaszczenia powierzchni oka.

Tonometria impresyjna

Znana jest również pod nazwą tonometria Schiotza. To mniej popularna, lecz równie dokładna metoda, z pomocą której można zmierzyć ciśnienie śródgałkowe. Pomiar uzyskuje się przy użyciu siły grawitacji — tonometr kładzie się bezpośrednio na oku pacjenta. Ciśnienie wewnątrzgałkowe obliczane jest poprzez ciężar potrzebny do spłaszczenia rogówki.

Tonometria bezkontaktowa air puff

Jak sama nazwa wskazuje, ta metoda badania nie wymaga bezpośredniego kontaktu urządzenia z okiem. Jest najszybszym oraz najłatwiejszym sposobem pomiaru ciśnienia płynu wewnątrzgałkowego.

Tonometria bezkontaktowa może zostać wykonana nie tylko przez okulistę i optometrystę, ale również optyka. Całe badanie trwa zaledwie kilka sekund, jest również zupełnie bezbolesne, a co za tym idzie — nie wymaga znieczulenia.

Ta metoda jest jednak mało dokładna w porównaniu do tonometrii kontaktowej. Dlatego badanie wykonywane jest jedynie profilaktycznie. W przypadku jakichkolwiek odchyłów od prawidłowego wyniku — pacjent skierowywany jest na specjalistyczne badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego metodą kontaktową. Tutaj dowiesz się więcej na temat tego, jakie powinno być prawidłowe ciśnienie w oku.

Badanie ciśnienia oka — jak wygląda?

Badanie ciśnienia oka wygląda inaczej zależnie od stosowanej przez lekarza metody:

Tonometria aplanacyjna przebiega następująco:

1. Przed badaniem lekarz zakrapla oczy pacjenta płynem znieczulającym.
2. W niektórych przypadkach lekarz może nałożyć na oko specjalny pomarańczowy barwnik. Uwydatnia on film łzowy, a co za tym idzie — zwiększa dokładność badania.
3. Pacjent opiera podbródek i czoło na podpórkach w lampie szczelinowej.
4. Następnie lekarz zbliża do oka tonometr — aparat do mierzenia ciśnienia oka. Za jego pomocą naciska delikatnie na rogówkę.
5. Komputer kalkuluje ciśnienie w oku, bazując na zniekształceniu oka pod siłą nacisku.

Tonometria Schiotza — do badania pacjent musi się położyć, lub odchylić głowę do tyłu. Następnie lekarz przytrzymuje powieki oraz przykłada do oka tzw. tonometr Schiotza, na którym znajduje się specjalny ciężarek. Urządzenie mierzy ciśnienie śródgałkowe na tej samej zasadzie, co tonometr aplanacyjny.

Wszystkie dotykowe badania oka odbywają się ze znieczuleniem — są całkowicie bezbolesne.

Tonometria air puff — jej przebieg jest bardzo dobrze znany wszystkim, którzy mają wadę wzroku. Wykonuje się ją bowiem rutynowo w trakcie każdego szczegółowego badania ostrości widzenia.

W trakcie tonometrii bezdotykowej pacjent opiera podbródek i czoło na podpórkach lampy szczelinowej — następnie lekarz celuje w oko sprężonym strumieniem powietrza. W tym przypadku ciśnienie płynu wewnątrzgałkowego jest również obliczane przez komputer.

Jak przygotować się do badania?

Do tonometrii nie trzeba specjalnie się przygotowywać — wystarczy pamiętać o kilku ważnych rzeczach. W dzień badania pacjenci powinny zrezygnować z makijażu oczu oraz soczewek. Jeśli jesteś osobą, która korzysta wyłącznie ze szkieł kontaktowych — w okulary korekcyjne na czas badania możesz zaopatrzyć się tutaj.

Dlaczego pomiar ciśnienia w oczach jest ważny?

Tonometria to badanie niezbędne do wykrycia niezwykle niebezpiecznej choroby, którą jest jaskra. Powoduje ona zanik nerwu wzrokowego i stopniowe osłabienie widzenia, w przypadku braku leczenia może nawet doprowadzić do ślepoty. Nieprawidłowe wyniki tonometrii mogą mieć związek z parametrami grubości rogówki. Dlatego może się zdarzyć, że pacjent zostanie skierowany również na badanie grubości rogówki, czyli pachymetrię.

Jaskra doprowadza do stopniowego zaniku nerwu wzrokowego — dzieje się tak przez podwyższone ciśnienie śródgałkowe. Oczy człowieka są wypełnione cieczą wodnistą — płynem, który doprowadza substancje odżywcze do poszczególnych części oka, a także odprowadza toksyczne produkty przemiany materii. W naszym artykule znajdziesz więcej informacji na temat tego, jak działa aparat ochronny oka.

W przypadku jaskry ciecz wodnista nie jest prawidłowo odprowadzana z oka — to właśnie nadmiar tego płynu powoduje podwyższone ciśnienie śródgałkowe. Jeśli uda się rozpoznać ją we wczesnym stadium rozwoju, szanse na wyleczenie zdecydowanie rosną.

Szacuje się, że jaskra dotyka prawie 80 mln osób na całym świecie. Co najmniej połowa z nich nie zdaje sobie sprawy z choroby. W wielu przypadkach objawy jaskry są niezauważane, do czasu aż dojdzie do poważnego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Właśnie dlatego regularne badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego jest konieczne dla osób z grupy ryzyka.

Badanie ciśnienia w oku — cena

Ceny badania ciśnienia oka wyglądają inaczej zależnie od miasta, w którym się znajdujesz. Średnia cena tonometrii w prywatnej klinice to 50 zł — jednak waha się ona od 20 do aż 180 zł. Możesz również zdecydować się na darmowe badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego ze skierowaniem od lekarza. Dowiedz się więcej jakie badania zrobisz u okulisty na NFZ.

Jest to jednak niewielka cena za gwarancję zdrowia oczu, którą daje nam tonometria. Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego to jedyny sposób na otrzymanie dokładnej diagnozy — dlatego tak ważne jest, aby udawać się na regularne badania. Dzięki temu będziesz mógł cieszyć się doskonałym wzrokiem przez całe życie.

 

Bibliografia:

Patrick C. Alguire, Tonometry — Clinical Methods, 1990

Robert L. Stamper MD, Michael V. Drake MD, Non Contact Tonometer — an overview, 2009

Ann Marie Griff, O.D., Tonometry: Purpose, Procedure, and Results, 2020

World Health Organization, Blindness and vision impairment, 2021

World Glaucoma Association, Glaucoma Information Statistics

Kierstan Boyd, J. Kevin McKinney MD, David Turbert, What Is Glaucoma? Symptoms, Causes, Diagnosis, Treatment, 2021

Adrian Smędowski, Metody pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego (IOP), 2020

National Eye Institute, Glaucoma, 2022

Kliniki.pl, Badanie ciśnienia w gałce ocznej cena