Uraz rogówki - jak poznać i z czym się wiąże?

Rogówka to przezroczysta, zewnętrzna, przednia część gałki ocznej, która pełni kluczową rolę w procesie odbierania i skupiania światła na siatkówce. Jest niezwykle wrażliwa i podatna na różnego rodzaju urazy. Przyjrzyjmy się bliżej temu, jak rozpoznać uraz rogówki, jakie są związane z tym konsekwencje oraz jakie dostępne są metody leczenia tego typu obrażeń.

Przyczyny urazów rogówki

Do najczęstszych przyczyn urazów rogówki zaliczamy:

1. Urazy mechaniczne
Uderzenia w oko, skaleczenia, otarcia lub inne urazy mechaniczne mogą powodować uszkodzenie rogówki. Mogą to być wyniki wypadków, sportowych kontuzji, upadków lub nawet codziennych sytuacji, takich jak np. zadrapanie przez zwierzę domowe.

2. Ciało obce w oku
Wprowadzenie ciała obcego do oka, takiego jak piasek, kurz czy drzazgi, może spowodować uszkodzenie rogówki. Drapanie lub pocieranie oka w celu usunięcia ciała obcego dodatkowo pogarsza sytuację.

3. Ciężka postać zespołu suchego oka
Zespół suchego oka, czyli niedostateczna produkcja łez lub ich niewłaściwy skład, może prowadzić do podrażnień i uszkodzenia rogówki.

4. Promieniowanie UV
Długotrwałe wystawienie oka na szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe może prowadzić do uszkodzenia rogówki, co skutkuje również zwiększonym ryzykiem powstania zaćmy i innych problemów okulistycznych.

5. Nieprawidłowe korzystanie z soczewek kontaktowych
Niewłaściwie dobrane soczewki kontaktowe oraz ich nieodpowiednie użytkowanie, takie jak noszenie ich zbyt długo, niepoprawne czyszczenie czy przechowywanie, może prowadzić do infekcji rogówki.

Przyczyny urazów rogówki są bardzo rozległe. Mogą powodować je również nieprawidłowo wzrastające rzęsy, czynniki termiczne oraz chemiczne. Zdecydowanie najczęściej jednak dochodzi do mechanicznego urazu rogówki, czyli erozji rogówki, która wiąże się z ubytkiem jej nabłonka.

Objawy urazu rogówki

Na skutek obrażenia, erozji ulega zewnętrzna warstwa rogówki – nabłonek rogówki. Powstają małe ubytki, co daje odczucie obecności ciała obcego w oku lub piasku pod powiekami. Uszkodzone miejsca w nabłonku odsłaniają zakończenia nerwowe, które są bezpośrednio narażone na działanie warunków atmosferycznych i ruchów powieki. Głównym objawem jest ostry ból oraz towarzyszące mu uczucie pieczenia i szczypania oczu. Dodatkowo, pacjenci doświadczają nadwrażliwości na światło, nadmiernego łzawienia oraz spadku ostrości wzroku.

Ile trwa regeneracja rogówki?

Rogówka jest narażona na różnego rodzaju urazy, w tym otarcia, skaleczenia, uderzenia czy obecność drażniącego ciała obcego w oku. Objawy mechanicznego urazu rogówki mogą się różnić w zależności od rodzaju i nasilenia obrażenia. Zazwyczaj regeneracja nabłonka po otarciu trwa około 2-3 dni. Czas ten może wydłużyć się u osób chorych na cukrzycę lub cierpiących na zespół suchego oka. Po kilku dniach zazwyczaj nieprzyjemne dolegliwości ustępują. W przypadku zadrapania oka przez zwierzę istnieje wysokie prawdopodobieństwo zakażenia rany i rozwoju zapalenia rogówki, np. bakteryjnej lub grzybiczej.

Może dojść również do termicznych urazów rogówki, powstałych np. podczas spawania. Mimo iż powstałe w ten sposób urazy goją się stosunkowo szybko i łatwo, wywołują silne dolegliwości bólowe, światłowstręt i łzawienie. Pojawiają się one jednak dopiero po pewnym czasie do zdarzenia, najczęściej po ok. 8 godzinach. Termicznych urazów rogówki doświadczyć można również w wyniku nadmiernej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe, np. wpatrując się w taflę jeziora lub przebywając w ośnieżonych górach w słoneczne dni bez okularów z filtrami UV.

Najcięższym typem uszkodzenia rogówki są oparzenia chemiczne. Wymagają one natychmiastowej konsultacji specjalistycznej i pomocy. Substancje zasadowe powodują głębokie obrażenia i martwicę, natomiast kwasowe – denaturację białek. Chemiczne urazy rogówki goją się bardzo trudno i wiążą się z wysokim ryzykiem wystąpienia powikłań.

Skutki urazów rogówki

Nieleczone urazy rogówki mogą prowadzić do poważnych powikłań i trwałego uszczerbku na zdrowiu narządu wzroku.

• Otwarte rany na rogówce narażają oczy na ryzyko infekcji bakteryjnych lub wirusowych, co może prowadzić do zapalenia rogówki lub zapalenia spojówek,
• Urazy mogą powodować uszkodzenie i bliznowacenie rogówki, co może wpłynąć na jej klarowność i zdolność skupiania światła,
• Uszkodzenie rogówki wpływa negatywnie na ostrość wzroku, powodując trudności w widzeniu na różne odległości,
• Chemiczne urazy rogówki mogą skutkować rozwojem jaskry, zaćmy, trwałym zaburzeniem widzenia, a nawet ślepotą.

Metody leczenia urazów rogówki

Leczenie urazów rogówki zależy od rodzaju i nasilenia obrażenia.

• Leczenie farmakologiczne - w zależności od rodzaju urazu, lekarz może przepisać krople do oczu lub maści, które pomagają w łagodzeniu bólu, redukowaniu obrzęku i zapobieganiu infekcjom.
• Szkła kontaktowe - okulista może zalecić noszenie specjalnych soczewek kontaktowych, które pomagają w regeneracji i ochronie rogówki.
• Procedury chirurgiczne - w niektórych przypadkach konieczne może być przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego w celu usunięcia fragmentów rogówki lub naprawy jej uszkodzenia.

Pamiętaj, że profilaktyka jest kluczowa – unikaj ryzykownych sytuacji, które mogą prowadzić do urazów rogówki, jak również regularnie przeprowadzaj badania wzroku, aby wykryć ewentualne problemy na wczesnym etapie. Zdrowie wzroku i oczu jest niezwykle cenne, dlatego dbajmy o nie odpowiednio i reagujmy na wszelkie sygnały, które nam wysyłają.

Bibliografia:

1. https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/patient-information/conditions-treated-a-to-z/eye-corneal-injuries
2. https://areaoftalmologica.com/en/blog/ocular-surface-and-cornea/damaged-cornea/