Zapalenie wnętrza gałki ocznej

Zapalenie wnętrza gałki ocznej to stan zapalny, który może prowadzić do poważnych uszkodzeń struktur oka, a w konsekwencji nawet do utraty wzroku. Choroba może mieć różnorodne przyczyny i objawy, wymagając skomplikowanych badań diagnostycznych oraz indywidualnego podejścia do leczenia. Dowiedz się czym dokładnie jest zapalenie wnętrza gałki ocznej oraz jakie są najczęstsze przyczyny tego schorzenia!

Czym jest zapalenie wnętrza gałki ocznej?

Zapalenie wnętrza gałki ocznej, zwane również endophthalmitis, stanowi rzadkie, ale wyjątkowo poważne zagrożenie dla zdrowia oczu. Charakteryzuje się ono potencjalnymi konsekwencjami, takimi jak całkowita utrata wzroku w zainfekowanym oku, a w przypadku braku odpowiedniego leczenia może nawet prowadzić do powikłań grożących życiu pacjenta.

Zapalenie wnętrza gałki ocznej jest stanem, który wymaga niezwłocznego postawienia diagnozy oraz natychmiastowego podjęcia leczenia. Jest to kluczowe ze względu na fakt, że schorzenie prowadzi do szybkiej i nieodwracalnej utraty widzenia, zazwyczaj w krótkim czasie od wystąpienia objawów. Najczęściej diagnozuje się go po okulistycznych zabiegach chirurgicznych, penetracyjnych urazach gałki ocznej lub iniekcjach doszklistkowych.

Klasyfikacja zapalenia wnętrza gałki ocznej

Zapalenie wnętrza gałki ocznej może być klasyfikowane ze względu na różne czynniki, takie jak etiologia, czas wystąpienia, czy sposób przedostania się czynnika do wnętrza gałki ocznej. Jednak jednym z podstawowych kryteriów klasyfikacji jest podział na egzogenne i endogenne zapalenie.

Egzogenne zapalenie wnętrza gałki ocznej

Egzogenne zapalenie wnętrza gałki ocznej stanowi większość przypadków (ok. 90-95%) i może być dalej podzielone na pooperacyjne i pourazowe.

Pooperacyjne zapalenie wnętrza gałki ocznej
Najczęściej występującą formą egzogennego zapalenia jest to, które rozwija się po operacjach oka. Znaczna część przypadków związana jest z zabiegami chirurgicznymi usuwania zaćmy. Rozpoczyna się zwykle 5-7 dni po zabiegu, jednak pierwsze objawy mogą pojawić się już w pierwszej dobie po operacji.

Pourazowe zapalenie wnętrza gałki ocznej
Pourazowe zapalenie gałki ocznej jest związane z urazami penetrującymi, takimi jak obecność ciała obcego wewnątrz oka. Czynnikiem ryzyka jest również przerwanie torebki soczewki, zanieczyszczona rana i opóźnienie w podjęciu leczenia. Skuteczność leczenia może być uzależniona od szybkości postawienia diagnozy i podjęcia interwencji terapeutycznej.

Endogenne zapalenie wnętrza gałki ocznej

Endogenne zapalenie wnętrza gałki ocznej stanowi mniejszy odsetek przypadków (ok. 5-10%), ale jest równie istotne. To schorzenie jest wynikiem rozprzestrzeniania się drobnoustrojów pochodzących z pierwotnego ogniska zakażenia, przenikających do wnętrza gałki ocznej przez barierę krew-oko.

Czynniki ryzyka endogennego zapalenia obejmują choroby i stany, które osłabiają układ odpornościowy, takie jak cukrzyca, zakażenie HIV, nowotwory, niewydolność nerek wymagająca dializ, a także długotrwałe przyjmowanie antybiotyków, steroidów lub leków immunosupresyjnych.

Objawy zapalenia wnętrza gałki ocznej

Jednym z charakterystycznych objawów zapalenia wnętrza gałki ocznej jest nagły spadek ostrości wzroku. Pacjenci często zgłaszają rozmycie widzenia, które postępuje szybko i może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Towarzyszą temu ból gałki ocznej, który może być intensywny, pulsujący lub piekący, co znacząco wpływa na komfort pacjenta.

Obrzęk powiek, zaczerwienienie oka oraz wzmożone łzawienie są kolejnymi objawami zapalenia wnętrza gałki ocznej. Spostrzeżenie zmiany koloru spojówek, które stają się bardziej zaczerwienione, może świadczyć o procesie zapalnym w obrębie oka. Dodatkowo, obrzęk rogówki może powodować dyskomfort i uczucie pieczenia.

Pacjenci często doświadczają także nadwrażliwości na światło, co nazywane jest światłowstrętem. To oznacza, że światło słoneczne czy jasne światło sztuczne staje się dla nich uciążliwe i prowadzi do odczuwania bólu lub dyskomfortu. W zaawansowanych przypadkach, zapalenie może prowadzić do obecności ropy w komorze przedniej oka.

W przypadku doświadczania którychkolwiek z wymienionych objawów, konieczne jest natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem okulistą. Szybko wdrożona diagnostyka i leczenie pozwala zminimalizować ryzyko utraty wzroku i skutków powikłań, taich jak neowaskularyzacja.

Diagnostyka zapalenia wnętrza gałki ocznej

Diagnostyka zapalenia wnętrza gałki ocznej jest kluczowym etapem mającym na celu szybkie rozpoznanie i podjęcie skutecznego leczenia. Lekarze okuliści stosują różnorodne metody diagnostyczne, aby dokładnie ocenić stan pacjenta i ustalić właściwy plan terapeutyczny.

Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest dokładne badanie fizyczne oka, obejmujące okulistyczne badanie dna oka (w przypadku przeziernych struktur układu optycznego), pomiar ostrości wzroku oraz ocenę reakcji źrenic na światło. Ponadto, w przypadku podejrzenia zapalenia, lekarz może wykorzystać różne techniki obrazowania, takie jak ultrasonografia oka czy tomografia komputerowa, aby uzyskać bardziej szczegółowy obraz struktur wewnętrznych oka. Badania obrazowe mogą pomóc w zlokalizowaniu obszarów zapalenia i ocenie stopnia zaawansowania choroby.

Pobranie cieczy wodnistej z komory przedniej i ciała szklistego może być istotnym elementem diagnostycznym. Analiza pozwala na identyfikację patogenów odpowiedzialnych za infekcję, co umożliwia dostosowanie leczenia do konkretnego rodzaju mikroorganizmów.

Współcześnie diagnostyka zapalenia wnętrza gałki ocznej opiera się na kompleksowym podejściu, łączącym badania fizyczne, techniki obrazowe i badania laboratoryjne. Szybkie postawienie diagnozy oraz rozpoczęcie skutecznego leczenia są kluczowe dla minimalizacji strat w zakresie funkcji wzrokowej i uniknięcia poważnych powikłań.

Leczenie zapalenia wnętrza gałki ocznej

Leczenie zapalenia wnętrza gałki ocznej jest kompleksowe i wymaga szybkiej reakcji ze strony lekarza okulisty. Głównym celem terapii jest eliminacja infekcji, redukcja stanu zapalnego oraz ochrona struktur oka przed trwałymi uszkodzeniami. Skuteczność leczenia zależy często od szybkości rozpoznania choroby i natychmiastowego podjęcia interwencji.

Typowe leczenie obejmuje stosowanie antybiotyków, zarówno w postaci miejscowej (krople do oczu) jak i ogólnej (drogą doustną lub dożylną). Wybór antybiotyku zależy od rodzaju patogenu, który jest odpowiedzialny za infekcję, dlatego diagnostyka mikrobiologiczna jest kluczowym elementem postępowania.

W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy infekcja jest zaawansowana, może być konieczne chirurgiczne leczenie. Witrektomia, czyli usunięcie ciała szklistego z oka, może być stosowana w celu eliminacji zainfekowanego płynu, co przyczynia się do ograniczenia rozprzestrzeniania się infekcji. W przypadkach powikłań, takich jak rozerwanie torebki soczewki czy obecność ropnia wewnątrz gałki ocznej, może być również konieczna wymiana soczewki wewnątrzgałkowej.

Należy podkreślić, że leczenie zapalenia wnętrza gałki ocznej jest procesem dynamicznym, wymagającym monitorowania postępu choroby i dostosowywania terapii w zależności od reakcji pacjenta.

 

Bibliografia:

1. https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/014/684/original/52-56.pdf?1480595148
2. Winiarczyk M, Barcicka M, Jasielska M, Bieliński P, Mackiewicz J. Endophthalmitis – a retrospective study. Klinika Oczna / Acta Ophthalmologica Polonica. 2018;120(3):150-154. doi:10.5114/ko.2018.81097.
3. Dereń J, Niedzielska-Krycia A, Dorecka M, Wyględowska-Promieńska D, Wasyluk J. Endophthalmitis – clinical manifestation and current treatment algorithms. Ophthatherapy [Internet]. 2019Dec.31 [cited 2023Dec.8];6(4):233-42. Available from: https://journalsmededu.pl/index.php/ophthatherapy/article/view/956