Zespół suchego oka

Oczy to niezwykle złożona struktura, która narażona jest na wiele schorzeń. Pełnią niezwykle ważną rolę w życiu człowieka, ponieważ umożliwiają odbieranie wrażeń ze świata zewnętrznego. Poza bardzo poważnymi i rzadziej występującymi chorobami oczu, istnieją również schorzenia, które dotyczą dużej części społeczeństwa i również mogą w znaczący sposób wpływać na jakość ich życia. Jednym z nich jest zespół suchego oka, czyli grupa przewlekłych objawów związanych z zaburzeniami powierzchni oka. Czym dokładnie jest to schorzenie oraz w jaki sposób się objawia?

Czym jest zespół suchego oka?

Zespół suchego oka to potoczna nazwa na zaburzenia powierzchni oka (Ocular Surface Disease - OSD). Jest to bardzo popularne schorzenie, które dotyczy aż 63% polskiej populacji. Ryzyko wystąpienia zaburzeń powierzchni oka wzrasta wraz z wiekiem oraz jest często związane z czynnikami środowiskowymi, takimi jak częste przebywanie w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach. Pojawia się ono również częściej u osób korzystających z korekcji soczewkami kontaktowymi. Statystycznie częściej zespołu suchego oka doświadczają kobiety.

Zespół suchego oka - objawy

Pod nazwą „zaburzenia powierzchni oka” rozumiemy całą grupę przewlekłych schorzeń. Zaliczają się do nich m.in. uczucie piasku pod powiekami, suchość i zaczerwienienie oczu, nadmierne łzawienie, a także ból i światłowstręt. Pacjenci doświadczyć mogą również problemów z widzeniem, tzw. widzenia przez mgłę. Dość charakterystycznym objawem jest brak łzawienia oczu w stanach emocjonalnych lub np. podczas krojenia cebuli.

Pojawiające się objawy są jednak bardzo indywidualne i nie muszą występować razem. Ich nasilanie się jest również uzależnione od wrażliwości pacjenta, choć najczęściej zdarza się to w nocy, ponieważ wydziela się wtedy mniej łez. Skutkiem tego mogą być sklejone powieki i trudność w ich otwieraniu. Suchość oczu może być również bardziej odczuwalna w pomieszczeniach klimatyzowanych, zanieczyszczonych kurzem, pyłami lub dymem oraz na otwartej przestrzeni w obecności wiatru.

Zespół suchego oka – rodzaje

Zespół suchego oka dotyczy powierzchni oka oraz powiek. Na skutek występujących zaburzeń, dochodzi do nieprawidłowego nawilżania tych części narządu wzroku przez film łzowy. Z uwagi na jego przyczynę, wyróżnić można dwa rodzaje schorzenia.

Suche oko spowodowane nadmiernym parowaniem łez

Suche oko spowodowane nadmiernym parowaniem łez jest zazwyczaj skutkiem dysfunkcji gruczołów Meiboma. Są to gruczoły znajdujące się na brzegach powiek, zarówno górnej jak i dolnej. Ich rolą jest wytwarzanie lipidowej części filmu łzowego.

Do dysfunkcji może dojść na skutek niedrożności i zatkania ujść gruczołów. Może wydarzyć się również, że mimo wydzielania tej składowej, będzie ona miała nieprawidłowy skład lub będzie jej niewystarczająco. Przyczyni się to do zaburzeń filmu łzowego, który w prawidłowych warunkach zbudowany jest z trzech warstw – lipidowej, wodnej oraz śluzowej. Zmniejszenie grubości oraz zaburzenie składu warstwy lipidowej, wytwarzanej przez gruczoły Meiboma, prowadzi do nadmiernego parowania warstwy wodnej filmu łzowego, czyli łez.

Suche oko spowodowane niedoborem łez

Suche oko spowodowane niedoborem łez dotyczy środkowej warstwy filmu łzowego, czyli warstwy wodnej. Odpowiada ona za nawilżanie oraz odżywianie rogówki. Za wytwarzanie tej składowej odpowiedzialny jest gruczoł łzowy.

Suche oko spowodowane niedoborem łez może być skutkiem występowania zespołu Sjögrena. Jest to choroba autoimmunologiczna, w której uszkodzeniu ulegają komórki ślinianek oraz gruczołów łzowych. Jednym z jej typowych objawów jest właśnie upośledzenie wydzielania łez. Ten rodzaj suchego oka może również nie być związany z występowaniem zespołu Sjögrena. W takim przypadku wynika on m.in. z niedrożności przewodzików wyprowadzających gruczoł łzowy.

Zespół suchego oka może wynikać również z oczu przyczyn jednocześnie. Jest to jednak rzadziej spotykane. Najczęściej jego przyczyną jest nadmierne parowanie łez i obejmuje ono ponad 80% wszystkich zgłaszanych przypadków.

Zespół suchego oka – przyczyny

Zespół suchego oka może dotknąć każdego. Przyczyny są bardzo rozległe i zaliczamy do nich:

• warunki otoczenia, np. zanieczyszczone powietrze, przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych, wystawienie na długotrwałe działanie słońca;
• wiek;
• płeć;
• zespół Sjögrena;
• cukrzyca;
• zakażenia wirusowe;
• choroby tarczycy;
• zaburzenia psychiczne;
• małe spożycie kwasów tłuszczowych;
• zaburzenia hormonalna, np. w czasie ciąży lub menopauzy;
• zakażenia nużeńcem;
• wielogodzinne, częste korzystanie z komputera;
• noszenie soczewek kontaktowych;
• zapalenia w obrębie narządu wzroku, np. zapalenie spojówek, zapalenie brzegów powiek, zapalenie twardówki.

Zespół suchego oka – diagnoza

Objawy zespołu suchego oka są jednym z najczęstszych powodów wizyt okulistycznych. Specjalista wykonuje szereg badań, w których ocenia stan powierzchni oka oraz filmu łzowego. Przeprowadza się m.in. badanie czasu przerwania filmu łzowego wykonywane za pomocą lampy szczelinowej i barwnika fluoresceinowego oraz test Schrimera sprawdzający warstwę wodną filmu łzowego. Dzięki temu jest w stanie wystawić odpowiednią diagnozę i wprowadzić skuteczne leczenie.

Zespół suchego oka - leczenie

Istnieje wiele sposobów leczenia oraz łagodzenia objawów zespołu suchego oka. Ważne jest by poznać przyczynę tego stanu i dopasować odpowiednią metodę. Zespół suchego oka wymaga stałego leczenia. Opiera się ono najczęściej na uzupełnieniu filmu łzowego za pomocą sztucznych łez. Są to żele oraz krople nawilżające do oczu, o składzie podobnym do naturalnego płynu łzowego. Skutecznie je imitują oraz zastępują.

By złagodzić objawy zespołu suchego oka zaleca się również unikanie przebywania w środowisku, które nasilają parowanie filmu łzowego. Warto zatem zrezygnować z klimatyzacji oraz palenia tytoniu. Można również podczas wyboru okularów korekcyjnych zdecydować się na duże, oversize oprawy, które w znacznym stopniu zakryją twarz i będą chronić oczy przed działaniem wiatru.

Bibliografia:

1. https://zespolsuchegooka.pl/
2. https://instytutoka.pl/suche-oko