Centralna retinopatia surowicza – przyczyny, objawy, leczenie

Centralna retinopatia surowicza to choroba, która może przez długi czas pozostawać niezauważona. Bardzo często spowodowane nią zaburzenia występują tylko w jednym oku, podczas gdy drugie kompensuje powstałe braki. Nie znamy przyczyn rozwoju centralnej retinopatii surowiczej, ale wiemy jaki mechanizm ją wywołuje. Sprawdź jakie są objawy centralnej retinopatii surowiczej i kto jest najbardziej zagrożony tym schorzeniem.

Czym jest centralna retinopatia surowicza?

Centralna retinopatia surowicza (CRS) to schorzenie, które występuje najczęściej u mężczyzn w wieku od 20 do 50 lat. Początkowo pogorszenie wzroku nie jest specjalnie odczuwalne, ponieważ w większości przypadków dotyczy jednego oka. Charakterystyczną cechą centralnej retinopatii surowiczej jest samoistne cofanie się zmian, które sprawia, że objawy znikają po kilku miesiącach. Jednak nie ma tu żadnej reguły i zaburzenia widzenia mogą utrudniać życie przez wiele lat. Centralna retinopatia surowicza ma jednocześnie tendencję do nawracania.

Jakie są przyczyny centralnej retinopatii surowiczej?

Przyczyny centralnej retinopatii surowiczej nie są jasne. Lekarze wiedzą jaki proces zachodzi w gałce ocznej, w sensie fizjologii, ale dlaczego u konkretnego pacjenta rozwinęło się schorzenie – nie wiemy. Jest na ten temat kilka hipotez, a obserwacje i wywiady lekarskie wśród osób dotkniętych centralną retinopatią surowiczą, pozwalają przypuszczać, że ma to związek z:

• przyjmowaniem leków na depresję
• stosowanie środków uspokajających
• zażywaniem preparatów z grupy kortykosteroidów
• nadciśnieniem tętniczym
• długotrwałym stresem i podwyższonym poziomem kortyzolu
• nadużywaniem alkoholu
• paleniem papierosów

Centralna retinopatia surowicza – kto może zachorować?

Przy centralnej retinopatii surowiczej zauważono także, że większe prawdopodobieństwo zachorowania dotyczy osób, które mają następujące problemy zdrowotne:

• zakażenie bakteriami helicobacter pylori
• hormonalne guzy przysadki
• gruczolak nadnerczy
• niektóre choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty układowy)
• bezsenność
• choroba Cushinga

Okazuje się, że również ciąża stanowi wyższe ryzyko dla rozwoju centralnej retinopatii surowiczej. Jest to związane z wydzielaniem się kortyzolu.

Jak dochodzi do centralnej retinopatii surowiczej?

Centralna retinopatia surowicza (lekarze stosują też określenie centralna surowicza chorioretinopatia - CSCR) polega na tym, że płyn surowiczy wydostaje się z naczyń krwionośnych oka (z naczyniówki - choriokapilar) i przenika poprzez nabłonek barwnikowy siatkówki do warstwy podsiatkówkowej. Tam płyn gromadzi się i doprowadza do odwarstwienia siatkówki. Proces ten jest źródłem licznych zaburzeń widzenia.

Objawy centralnej retinopatii surowiczej

Objawy centralnej retinopatii surowiczej mogę mieć różne nasilenie, w zależności od tego jak rozległe odwarstwienie siatkówki nastąpiło. Pojawiają się mroczki w polu widzenia. Uszkodzenia bliższe strefie plamki żółtej w największym stopniu upośledzają widzenie.

Do najczęstszych objawów CRS należą zaburzenia w postaci metamorfopsji, zniekształceń i błędnego postrzegania wielkości przedmiotów (te nieprawidłowości możesz przetestować samodzielnie, bez wizyty lekarza, dzięki testowi Amslera).

Pozostałe symptomy centralnej retinopatii surowiczej to:

• słabsze widzenie barw
• spadek ostrości wzroku
• mroczek centralny
• zamglony obraz
• osłabienie kontrastu

Centralna retinopatia surowicza – badania

Rozpoznanie centralnej retinopatii surowiczej wymaga przeprowadzenia kilku badań diagnostycznych, w tym badania dna oka. Jeśli widoczne są zmiany w strukturach gałki ocznej, konieczne jest przeprowadzenie OCT czyli optycznej koherentnej tomografii, która zobrazuje stan siatkówki i ewentualnych zmian.

W diagnostyce centralnej retinopatii surowiczej dużą rolę odgrywa angiografia fluoresceinowa, która pozwala sprawdzić szczelność naczyń i znaleźć punkty uszkodzeń, powodujące wydostawanie się płynu.

Rodzaje centralnej retinopatii surowiczej

Okuliści rozróżniają następujące rodzaje centralnej retinopatii surowiczej:

• wysiękowa idiopatyczna
• obustronna wieloogniskowa
• pęcherzowe odwarstwienia siatkówki
• ograniczone odklejenie siatkówki
• odwarstwienia nabłonka barwnikowego
• wieloogniskową tylną epiteliopatię barwnikową

Czy można leczyć centralną retinopatię surowiczą?

Leczenie centralnej retinopatii surowiczej jest jak najbardziej wskazane i potrzebne, ponieważ wspomniana skłonność do samoczynnego ustąpienia choroby pozostaje pod znakiem zapytania. Problem z ostrością wzroku może trwać nawet kilka lat! W tym czasie można zaproponować kilka rozwiązań.

Metody leczenia centralnej retinopatii surowiczej obejmują:

• laserokoagulację (zabieg wykonywany przy niezbyt rozległych uszkodzeniach, nie obejmujących strefy plamki żółtej);
• podawanie preparatów z syntetycznymi hormonami kory nadnercza (dla regulacji kortyzolu w organizmie i stymulacji wchłaniania wysięku);
• zastrzyki do gałki ocznej, zawierające leki obkurczające i wspomagające wchłanianie się płynu surowiczego;
• laseroterapia.

Leczenie centralnej retinopatii surowiczej ma bardzo dobre rokowania i poprawia komfort życia pacjenta. Należy podkreślić, że po zabiegu zakończonym sukcesem, trzeba pamiętać o regularnym badaniu wzroku, by w razie nawrotu podjąć działania lecznicze jak najszybciej.

Centralna retinopatia surowicza – czy można zapobiegać?

Warto w tym miejscu zadać sobie pytanie – czy możliwe jest zapobieganie centralnej retinopatii surowiczej? Z pewnością tak! Choć nadal wiele wątków w sprawie tej choroby pozostaje niezbadanych, to wiemy jak zminimalizować czynniki ryzyka:

>> Dbaj o zrównoważony styl życia, sprzyjający ogólnemu zdrowiu. Dobrze zbilansowana dieta i ruch zmniejszają ryzyko nadciśnienia tętniczego. Badaj się regularnie i w przypadku zdiagnozowania nadciśnienia – postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza.

>> Jak wynika z badań nad centralną retinopatią surowiczą, jej rozwój może mieć ścisły związek z napięciem nerwowym. Dlatego staraj się unikać stresu i alkoholu. Nie zażywaj leków uspokajających bez wyraźnych wskazań specjalisty. Pamiętaj, że przyjmowanie steroidów może mieć kluczowe znaczenie dla powstania nieprawidłowości.

>> Osoby z podejrzeniem choroby Cushinga, guza przysadki czy gruczolaka nadnerczy, powinny pozostawać także pod stałą kontrolą okulisty.

 

Bibliografia:

1. F. Semeraro, F. Morescalchi, A. Russo, E. Gambicorti, A. Pilotto, F. Parmeggiani, S. Bartollino, C. Costagliola, Central Serous Chorioretinopathy: Pathogenesis and Management [w:] Clinical Ophthalmology 2019, Volume 13.
2. D. Porter, A. Vemulakonda, What is Central Serous Chorioretinopathy? [w:] American Academy of Ophthalmology Nov. 15, 2023
3. A. Fung, Y. Yang, A. Kam, Central serous chorioretinopathy: A review [w:] Clinical & Experimental Ophthalmology 2023 Apr;51(3)
4. R. Kaye, S. Chandra, J. Sheth, C. Boon , S. Sivaprasad, A. Lotery, Central serous chorioretinopathy: An update on risk factors, pathophysiology and imaging modalities [w:] Progress in retinal and eyeresearch 2020 Nov:79