Co robią oczy podczas snu?

Sen to czas, w którym organizm ma okazję do odpoczynku i regeneracji – bicie serca zwalnia, a mięśnie rozluźniają się, jednak oczy podczas snu stają się tak aktywne, jak nigdy, wykonując błyskawicznie szybkie ruchy pod powiekami. Od pojawiających się w tajemniczy sposób śpiochów w kącikach powiek, po tajemnicze ruchy gałek ocznych w trakcie cyklu REM – w tym artykule dowiesz się, co robią oczy, kiedy śpisz!

 

Co robią oczy podczas snu? Narząd wzroku a faza REM

Sen składa się z dwóch głównych faz – jedną z nich jest NREM, czyli tzw. sen wolnofalowy. Po około 90 minutach od jego rozpoczęcia przychodzi czas na kolejny etap odpoczynku, czyli znaną każdemu fazę REM (ang. Rapid Eye Movement). Oczy są wówczas w ciągłym ruchu, który przypomina oczopląs podczas snu – to właśnie wtedy odpoczynek jest najgłębszy.

Mimowolne ruchy gałek ocznych to nic innego, jak efekt uboczny wysokiej aktywności mózgu. Co ciekawe – pomimo tego, że zamknięte oczy nie postrzegają żadnych bodźców wizualnych, to ośrodek wzroku w mózgu również wykazuje się dużą aktywnością. To właśnie wtedy zaczynają się najbardziej realistyczne i wyraziste sny inspirowane wszystkim tym, co widziały Twoje oczy w trakcie całego życia.

Szybkie ruchy gałek ocznych występują nawet u noworodków i bardzo małych dzieci. Tak więc jeśli zastanawiasz się, dlaczego Twoje niemowlę wywraca oczy do góry podczas snu – pamiętaj, że to zupełnie normalne.

Co robią oczy podczas snu – skąd biorą się śpiochy w kącikach oczu?

Niezwykle ważnym zadaniem, które spełniają oczy podczas snu, to samooczyszczanie oraz dbanie o to, aby nawilżenie pozostało na odpowiednim poziomie przez całą noc. Wymaga to od Twojego narządu wzroku nieprzerwanej produkcji łez – to właśnie one pozwalają bowiem na uniknięcie suchości. Umożliwiają również łatwe wydalenie zanieczyszczeń, produktów przemiany materii i innych czynników drażniących, na których wpływ Twoje oczy były narażone przez cały dzień.

Gdy powieki są zamknięte, film łzowy nie odparowuje w aż tak szybkim tempie, jak przy otwartych oczach. Jednak gdyby podczas nocnego wypoczynku produkcja łez zatrzymywała się całkowicie, każdy poranek wiązałby się ze skrajną suchością oczu – dlatego też ich dopływ nadal trwa, jednocześnie nieznacznie spowalniając. Ich ilość jest dzięki temu precyzyjnie dostosowana do potrzeb śpiących oczu.

W trakcie snu dalej trwa również produkcja kleistego śluzu wytwarzanego przez spojówkę, oraz tłustej substancji lipidowej wydzielanej przez gruczoły Meiboma, które znajdują się w powiekach. Ich rolą jest oczyszczanie powierzchni oka z kurzu, martwych komórek i wszelkiej maści zanieczyszczeń nagromadzonych przez cały dzień.

Wydzieliny te „chwytają” drobinki i wraz z nimi wypływają na zewnątrz. Właśnie dlatego o poranku w kącikach swoich oczu możesz zauważyć tzw. śpiochy – to nic innego, jak efekt wielogodzinnej pracy Twojego narządu wzroku. Dzięki temu procesowi możesz zacząć każdy nowy dzień ze zdrowym i błyszczącym spojrzeniem, ciesząc się najwyższym komfortem widzenia.

Co się dzieje z oczami podczas snu? Regeneracja narządu wzroku

W czasie snu wszystkie procesy regeneracyjne organizmu znacznie przyspieszają – to samo tyczy się narządu wzroku, którego tkanki podlegają szybszej naprawie. Na pewno zauważyłeś kiedyś, że odczuwane przez Ciebie wieczorem objawy zmęczonych oczu zniknęły, gdy tylko miałeś okazję w końcu się wyspać. Dzieje się tak, ponieważ aktywność metaboliczna narządu wzroku zmniejsza się wówczas na tyle, aby oczy mogły zregenerować się po całym dniu ciężkiej pracy.

Mięśnie, które odpowiadają za ruch i akomodację oka, podczas nocnego spoczynku są prawie całkowicie rozluźnione, dzięki czemu mogą nareszcie odpocząć i podlegać licznym procesom naprawczym. Wszelkie mikrourazy w tkankach gałek ocznych oraz ich mięśni zaczynają się goić, a zazwyczaj już po 7-9 godzinach nie ma po nich ani śladu. Właśnie dlatego przewlekły brak snu prędzej czy później będzie skutkować dokuczliwym przeciążeniem wzroku.

Ze względu na przyspieszoną regenerację oczu podczas snu, wysypianie się jest tak ważne szczególnie dla osób w trakcie rekonwalescencji po urazie lub zabiegu oka. Wystarczająco długi i wartościowy odpoczynek nocny pozwoli Ci na szybsze gojenie uszkodzeń czy ran pooperacyjnych, dzięki czemu już wkrótce będzie mógł znów cieszyć się wysoką jakością widzenia.

Co robią oczy podczas snu? Narząd wzroku a ilość snu

Jeśli oczy nie będą miały wystarczająco dużej ilości czasu na regenerację w trakcie nocnego odpoczynku, z pewnością odczujesz to w trakcie dnia. Problemy, którymi ryzykujesz niewysypiając się to przede wszystkim zaczerwienione oczy, przeciążenie wzroku i zespół suchego oka – u nas dowiesz się więcej na temat tego zaburzeń. Pamiętaj więc, jak ważny jest sen zarówno dla Twoich oczu, jak i dla całego organizmu.

Bibliografia:
Atlantic Eye Institute, The Relationship Between Sleep And Eye Health, 2021
Cleveland Clinic, Sleep: What it is, why it’s important, stages, REM & NREM, 2023
Jonathan Winson, The biology and function of rapid eye movement sleep, 1993
Eye Health Northwest, How Lack Of Sleep Affects Your Vision, 2012
Bruce E. Reid, A look behind sleeping eyes, 2014