Co to jest śnieg optyczny? Przyczyny, objawy i leczenie

Śnieg optyczny to zaburzenie neurologiczne, które objawia się szumami w polu widzenia, podobnymi do szumu telewizyjnego występującego w przypadku zakłóceń w odbiorze sygnału. Zjawisko to zazwyczaj występuje samoistnie, jednak może towarzyszyć mu szereg innych objawów wzrokowych lub ogólnoustrojowych. W tym artykule dowiesz się wszystkich najważniejszych informacji na temat rzadkiego i jeszcze nie do końca zrozumianego zaburzenia, którym jest śnieg optyczny.

Śnieg optyczny – co to jest?

Śnieg optyczny (ang. visual snow syndrome) jest zaburzeniem wzrokowym o podłożu neurologicznym – oznacza to, że jego przyczyna leży w układzie nerwowym, a nie w samych oczach. Anomalie w polu widzenia są związane z nieprawidłowościami w odbieraniu i przetwarzaniu informacji wzrokowych przez mózg – nie świadczy więc o żadnych chorobach ani urazach w obrębie gałek ocznych.

Doznania wizualne, którymi objawia się śnieg optyczny, to swego rodzaju halucynacje wzrokowe. Liczne, migające kropki są bowiem nieobecnym w rzeczywistości bodźcem, który jest postrzegany przez pacjenta subiektywnie. Intensywny i uporczywy śnieg optyczny może świadczyć o poważnym schorzeniu ogólnoustrojowym, neurologicznym czy psychiatrycznym, dlatego wymaga przeprowadzania szczegółowych badań.

Śnieg optyczny – objawy

Już sama nazwa śniegu optycznego opisuje jego główny objaw, czyli szum w polu widzenia przywodzący na myśl właśnie padający śnieg. Istnieje kilka innych określeń, którymi pacjenci opisują śnieg optyczny – iskierki przed oczami, mroczki lub muszki. Mogą towarzyszyć mu też inne dolegliwości wzrokowe, takie jak:

• Zaburzenia widzenia – poza „śniegiem” często występują również dokuczliwe powidoki, błyski przed oczami lub aury wokół źródeł światła. Pacjent ze śniegiem optycznym może mieć również trudności przy skupieniu wzroku na przedmiotach.
• Szum w uszach – to dość częsty objaw, któremu towarzyszy śnieg optyczny – szumy uszne to nieprzyjemne szumiące dźwięki, które mają tendencję do nasilania się przy wysiłku fizycznym, w momencie skoku ciśnienia czy w momentach silnych emocji.
• Kurza ślepota – czyli znaczne osłabienie widzenia, które występuje po zmroku i w słabo oświetlonych pomieszczeniach.
• Światłowstręt – tutaj dowiesz się więcej na temat tego, czym jest światłowstręt, jakie są jego przyczyny i jak go leczyć.

Czy śnieg optyczny jest groźny? W niektórych sytuacjach może świadczyć o poważnych zaburzeniach, które wymagają leczenia. Wówczas anomaliom wzrokowym mogą towarzyszyć następujące objawy, które powinny skłonić pacjenta do jak najszybszej konsultacji z lekarzem:

• Odrętwienia kończyn
• Migrena oczna
• Podwójny obraz
• Silny ból oka

Śnieg optyczny – przyczyny

Przyczyny śniegu optycznego nie są do końca zrozumiane, jednak za najczęstszą z nich uznaje się przetrwałą aurę migrenową. To powikłanie, które w rzadkich przypadkach występuje u osób zmagających się z uporczywymi bólami głowy i zaburzeniami wzrokowymi, z którymi wiąże się migrena oczna. Tutaj znajdziesz wszystko, co musisz wiedzieć o tej uciążliwej dolegliwości.

Śnieg optyczny może wystąpić również w wyniku nawet jednorazowego zażycia substancji halucynogennych, takich jak LSD czy psylocybina. To samo tyczy się innych środków psychoaktywnych, m.in. THC, alkoholu czy leków psychotropowych. Mają one bezpośredni wpływ na ośrodkowy układ nerwowy, dlatego efektem ubocznym ich stosowania mogą być zaburzenia w odbieraniu i przetwarzaniu informacji wzrokowych przez mózg.

Który specjalista lepiej zdiagnozuje dolegliwość, którą jest śnieg optyczny – neurolog czy okulista? Szum w polu widzenia nie jest związany z zaburzeniami okulistycznymi, jednak dalej trzeba je zbadać u specjalisty – pozwoli to na wykluczenie schorzeń takich jak jaskra czy zaćma. W następnej kolejności należy udać się do lekarza neurologa.

Śnieg optyczny często idzie również w parze z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja, stany lękowe wraz z atakami paniki, a także zaburzenia nerwicowe. Bardzo częstym objawem jest śnieg optyczny w nerwicy, dlatego po wykluczeniu chorób neurologicznych i ogólnoustrojowych pacjent może zostać skierowany do psychologa czy psychiatry. Przyczyny śniegu optycznego mogą być więc bardzo różne – oznacza to, że jedynie współpraca z kilkoma specjalistami pozwoli na otrzymanie prawidłowej diagnozy.

Śnieg optyczny – leczenie

Śnieg optyczny jest zaburzeniem przewlekłym, którego leczenie opiera się na wyeliminowaniu przyczyn. Może to oznaczać np. podjęcie psychoterapii lub leczenie farmakologiczne. Z leków używanych przy minimalizowaniu objawów śniegu optycznego, wymienia się lamotryginę, topiramat i kwas walproinowy.

Leczenie farmakologiczne nie zawsze okazuje się jednak skuteczne, ze względu na skomplikowany związek pomiędzy oczami a mózgiem. Jeśli śnieg optyczny nie jest wynikiem poważnej choroby psychicznej, to nie stanowi zagrożenia dla życia ani nie prowadzi do ślepoty. W tym przypadku leczenie opiera się na wsparciu pacjenta w adaptacji do życia z objawem.

Bibliografia:
Visual Snow Initiative, Overview of Visual Snow Syndrome, visualsnowinitiative.org
Visual Snow Initiative, Diagnostic Criteria, visualsnowinitiative.org
Visual Snow Initiative, Managing VSS, visualsnowinitiative.org
Genetic and Rare Diseases Information Center, Visual snow syndrome, rarediseases.info.nih.gov
Elisa Martins Silva, Francesca Puledda, Visual snow syndrom and migraine: a review, 2023
Cleveland Clinic, Visual Snow Syndrome, my.clevelanclinic.org, 2022