Czym jest opryszczka na oku? Leczenie, objawy i zapobieganie

Opryszczka na oku to nic innego, jak opryszczkowe zapalenie spojówek. Wywołane jest przez herpes simplex virus typu 1 (w skrócie — HSV-1), czyli wirus opryszczki pospolitej. To właśnie on powoduje tzw. zimno — zwykle na ustach, lub w okolicach nosa. 

W rzadkich sytuacjach może jednak się zdarzyć, że wirus zostanie przeniesiony z obszaru ust na inne części twarzy i zaatakuje narządy wzroku — w tym przypadku mamy do czynienia z opryszczką powiek i oka.

Opryszczka oka — jak dochodzi do zarażenia?

Wirus HSV-1 jest specyficzny — nie zawsze można być bowiem w 100% pewnym źródła jego zakażenia. To wysoko zaraźliwa i często występująca choroba:

• Szacuje się, że na całym świecie aż 3.7 miliardów osób poniżej 50 roku życia jest zakażona wirusem HSV-1. To aż 67% populacji.
• Około 30% zarażonych to nosiciele — osoby, które nigdy same nie przechodzą choroby.
• Do transmisji wirusa dochodzi przez kontakt ze skórą. Większość ludzi zaraziła się nim już we wczesnym wieku dziecięcym.

Zarazić można się więc przez dotyk, pocałunki, używanie tego samego ręcznika czy sztućców, picie z tej samej butelki itp. W bardzo rzadkich sytuacjach może dojść do transmisji wirusa nawet przez kontakt z osobą bezobjawową, która nie ma aktywnego wykwitu opryszczki.

To choroba o nieprzyjemnym przebiegu. Sprawia duży dyskomfort nie tylko fizyczny, ale i psychiczny ze względu na nieestetyczne znamiona zakażenia, które widnieją na twarzy przez cały czas jego trwania. Nie jest to jednak powód do wstydu. Jeśli dopadła Cię opryszczka – wiedz, że Twój przypadek nie jest odosobniony.

Opryszczkowe zapalenie spojówek — objawy

Opryszczka oka w większości przypadków jest łatwo rozpoznawalna. Główne objawy zakażenia to:

• Owrzodzenie powiek
• Zaczerwienione spojówki
• Spuchnięte powieki
• Światłowstręt
• Silne łzawienie oka
• Niewyraźny wzrok

Opryszczka na oku — rodzaje

Opryszczka na powiece — zapalenie brzegów powiek

O zapaleniu brzegów powiek mówimy, gdy zaobserwowana została opryszczka pod okiem lub na powiece, lecz samo oko nie jest dotknięte objawami. Jest to najłagodniejszy przebieg choroby, który charakteryzuje się wykwitem pęcherzy i owrzodzenia na skórze powiek i w obszarze oczodołu.

W tym przypadku najważniejsze jest, aby nie dopuścić do przeniknięcia wirusa do oka. Opryszczka powiek jest z reguły łagodną chorobą. Ostre zapalenie oka występuje w jej przypadku względnie rzadko.

Lepiej jednak zapobiegać, niż leczyć. Dlatego w przypadku wystąpienia na skórze jakichkolwiek oznak opryszczki oka, konieczne jest profilaktyczne stosowanie maści przeciwwirusowych. Dzięki temu będziesz mógł mieć pewność, że nie dojdzie do żadnych komplikacji, a Twoja skóra szybko się zagoi.

Jeśli masz wątpliwości na temat tego, czy Twoja dolegliwość jest spowodowana wirusem HSV-1 – tutaj dowiesz się, jakie mogą być inne przyczyny zapalenia brzegów powiek.

Opryszczka na oku o przebiegu łagodnym — nabłonkowe zapalenie rogówki

W przypadku przeniesienia wirusa na oko opryszczka może postępować różnie. Najczęściej jej przebieg jest łagodny. Wirus atakuje wtedy tylko najbardziej zewnętrzną warstwę oka, czyli nabłonek — mowa wtedy o nabłonkowym zapaleniem rogówki. Jest łatwe do leczenia i nie wiąże się z ryzykiem powstania większych komplikacji.

Nie zawsze jest ono jednak spowodowane wirusem. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, skąd jeszcze bierze się zapalenie rogówki.

Opryszczka oka o przebiegu ostrym — zrębowe zapalenie rogówki

Kiedy wirus zaatakuje jednak głębsze warstwy oka, dochodzi do zakażenia ostrego — mamy wtedy do czynienia ze zrębowym zapaleniem rogówki. Opryszczka na oku jest w tych przypadkach wyjątkowo niebezpieczna, ponieważ każdy kolejny wykwit coraz bardziej uszkadza narząd wzroku.

Przy częstych przebiegach choroby w dłuższym okresie, rogówka ulega permanentnym uszkodzeniom, co może doprowadzić nawet do ślepoty. Opryszczkowe zapalenie spojówek to najczęstsza przyczyna ślepoty spowodowanej chorobą zakaźną w krajach rozwiniętych. Zobacz także czym charakteryzuje się zapalenie twardówki.

Opryszczka na oku a opryszczka narządów płciowych

HSV-1 to wirus pokrewny HSV-2, który bliżej utożsamiany jest z opryszczką genitaliów. Różnią się one między sobą miejscem występowania, jednak wciąż są to choroby bardzo do siebie podobne.

Choć zdarza się to rzadko, HSV-2 może zostać przeniesiony z narządów płciowych na twarz, a HSV-1 z twarzy — na narządy płciowe. Najczęściej dzieje się to przez dotyk w przypadku aktywnego wykwitu pęcherzy.

Transmisja wirusa z genitaliów do oczu jest mało prawdopodobna, lecz nie niemożliwa. Dlatego to szczególnie ważne dla osób zarażonych HSV-2, żeby zachować wszelkie środki ostrożności w czasie wykwitów owrzodzenia. Odpowiednia higiena zniweluje ryzyko przeniesienia wirusa do oka.

Opryszczka — domowe leczenie czy wizyta u lekarza?

Opryszczka oka jest dużo bardziej niebezpieczna, niż opryszczka na wardze. Narząd wzroku to niezwykle delikatny mechanizm, wrażliwy na wszelkie infekcje i zakażenia.

Opryszczkowe zapalenia spojówki o łagodnym przebiegu mają jedynie 50% szansy na to, aby wygoić się samoistnie. Leczenie za pomocą specjalistycznych preparatów przeciwwirusowych podnosi to prawdopodobieństwo do niemal 100%.

Dopadło Cię wirusowe zapalenie spojówek? Domowe leczenie najlepiej zastąpić konsultacją lekarską i zastosowaniem przypisanych przez niego leków — to gwarancja szybkiego powrotu do zdrowia.

Przy objawach infekcji narządu wzroku niezbędna jest również odpowiednia diagnoza. Opryszczka oka jest często błędnie diagnozowana jako zwykłe zapalenie spojówek ze względu na podobne symptomy. Zobacz, jakie jeszcze choroby oczu mogą powodować podobne do opryszczki objawy.

Długotrwałe bagatelizowanie objawów opryszczki może spowodować poważne uszkodzenia oka, a nawet doprowadzić do jego całkowitej ślepoty. Dlatego też wszelkie przejawy opryszczki obejmujących samo oko należy potraktować poważnie. To niezmiernie ważne, aby nie eksperymentować z domowymi sposobami i udać się do specjalisty.

Szybkie leczenie opryszczki opiera się na stosowaniu preparatu acyklowir — to substancja przeciwwirusowa stosowana w walce z HSV-1. Lek w formie odpowiedniej dla oczu jest dostępny wyłącznie na receptę, dlatego to konieczne, aby jak najszybciej udać się do okulisty, który dopasuje odpowiedni lek i dawkowanie.

Jeśli nosisz soczewki kontaktowe – w przypadku zachorowania na opryszczkę oka to konieczne, aby zaprzestać ich używania. Zastąp je inną metodą korekcji. Doskonale sprawdzą się w tym przypadku okulary korekcyjne, które będziesz mógł nosić na czas leczenia.

Opryszczka na oku — jak zapobiegać zakażeniu?

Po pierwszym zarażeniu wirus HSV-1 pozostaje w organizmie na całe życie. Dlatego najlepsza profilaktyka przeciwko opryszczce to zapobiegnięcie jej transmisji.

Jeśli więc masz do czynienia z osobą z wykwitami opryszczki, najważniejsze jest ograniczenie kontaktu fizycznego. Unikaj pocałunków i wszelkich kontaktów seksualnych z chorym.

Nie powinno się również dzielić swoimi ręcznikami, sztućcami, kubkami i przyborami higieny osobistej. Jeśli doszło do kontaktu chorego z przedmiotami, wyparz je w gorącej wodzie.

Jeśli jesteś już zarażony, zadbaj o poprawną higienę w czasie wykwitów na ustach lub nosie, aby uniknąć transmisji wirusa do oka. Nie dotykaj owrzodzenia i nie przebijaj pęcherzy – płyn surowiczy znajdujący się w nich zawiera bowiem duże stężenie wirusów HSV-1.

Po wydostaniu się płynu na powierzchnię skóry, ryzyko przeniesienia choroby na inny obszar ciała drastycznie wzrasta. Dlatego myj ręce często i dokładnie. Gdy jesteś poza domem, dezynfekuj dłonie płynem na bazie alkoholu. Stosując się do tych środków ostrożności, ograniczysz ryzyko opryszczki na oku do minimum.

Opryszczkowe zapalenie spojówki – jak zapobiegać jego nawrotom?

Aż połowa dorosłych, która chociaż raz zmagała się z opryszczką oka, jest narażona na cykliczne nawroty wykwitów. Dzieje się tak, gdy wirus utajony w organizmie zarażonego uaktywnia się. Mają na to wpływ czynniki zewnętrzne i wewnętrzne takie jak:

• Stres
• U kobiet – końcówka cyklu menstruacyjnego i związane z nią obniżenie odporności
• Gorączka
• Zmęczenie
• Nadmierne słońce
• Urazy i choroby

Dla osób zarażonych opryszczką to szczególnie ważne, aby wspierać naturalną odporność swojego organizmu i dbać o zdrowie przez cały rok – nie tylko w czasie aktywnej choroby. Zobacz, jak dbać o oczy profilaktycznie oraz w okresie rekonwalescencji.

Jeśli Twoja opryszczka oka nawraca częściej niż raz w roku, zastanów się nad profilaktyką farmakologiczną. Regularne branie leków zawierających acyklowir znacznie zmniejsza ryzyko ponownego wystąpienia choroby w trakcie kuracji.

Zarażenie wirusem opryszczki to nie wyrok. Odpowiednia profilaktyka, świadomość na temat choroby i podejmowanie właściwego leczenia w przypadku jej uaktywnienia – to klucz do komfortowego życia z wirusem. Stosując się do tych zaleceń, opryszczka oka już nie będzie Ci straszna.

Bibliografia:

World Health Organization, Herpes simplex virus, 2022

British Journal of Ophthalmology, S.D. Cook, Herpes simplex virus in the eye, 1992

Kellog Eye Center, Kathleen Koviak, Herpes Simplex Keratitis, 2015

Sidney Júlio Faria-e-Sousa, Rosalia Antunes-Foschini, Herpes simplex keratitis revisited, 2021

plannedparenthood.org, Anna C., Can oral herpes be spread to genitals?

Rafał Drobot, Opryszczka rogówki, 2015

Review of Optometry, Acanthamoeba Keratitis Often Mistaken for Herpes Simplex, 2007

NVision Eye Center, Signs of Ocular Herpes and Treatment Options, 2021

Anna Wald and Lawrence Corey, Persistence in the population: epidemiology, transmission - Human Herpesviruses, 2007

NHS Inform, Cold sore symptoms & treatments, 2021