Kępki żółte powiek - od czego powstają? Jak usunąć?

Kępki żółte, znane również jako ksantelazma, to charakterystyczne żółte zmiany skórne, które pojawiają się na powiekach lub w ich okolicy. Często mają postać płaskich lub nieco uniesionych narośli, które same w sobie nie są szkodliwe, lecz mogą być oznaką poważniejszych problemów zdrowotnych. Dowiedz się czym dokładnie są kępki żółte, jakie są ich przyczyny i jak można je usunąć.

Czym są kępki żółte powiek?

Kępki żółte to zmiany skórne, które mają żółtawy kolor i pojawiają się na powiekach. Z medycznego punktu widzenia to złogi cholesterolu gromadzące się pod skórą. Właściwa nazwa tego schorzenia to ksantelazma. Nie wpływa ona na widzenie czy funkcje powiek, jednak jej obecność może być sygnałem alarmowym – wskazuje na zaburzenia w poziomie lipidów, co może być powiązane z ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Jak rozpoznać kępki żółte?

Zmiany te są miękkie w dotyku, mają żółtawą barwę, są płaskie lub lekko wypukłe i najczęściej symetryczne. Kępki żółte pojawiają się zazwyczaj na górnych powiekach, w ich przyśrodkowych kącikach. Zmiany te mogą zwiększać swoją wielkość z czasem i występować u osób w różnym wieku, ale najczęściej u osób pomiędzy 30. a 50. rokiem życia. Warto zauważyć, że kępki żółte częściej występują u kobiet niż u mężczyzn.

Przyczyny powstawania kępek żółtych powiek

Główną przyczyną powstawania kępek żółtych jest odkładanie się złogów cholesterolu i lipidów w skórze powiek. Cholesterol gromadzi się w komórkach skóry, tworząc tzw. komórki piankowate. Te nagromadzone lipidy prowadzą do powstania widocznych na powierzchni skóry żółtych zmian.

Zaburzenia lipidowe

Badania wskazują, że około połowa pacjentów z ksantelazmą ma zaburzenia lipidowe, takie jak wysoki poziom cholesterolu LDL (tzw. złego cholesterolu), niski poziom HDL (tzw. dobrego cholesterolu), wysoki poziom trójglicerydów czy hiperlipidemię typu II lub IV.

Dziedziczność i inne czynniki ryzyka

Predyspozycje genetyczne, takie jak rodzinna hipercholesterolemia, mogą zwiększać ryzyko ksantelazmy. Dodatkowo osoby z nadwagą, cukrzycą, niedoczynnością tarczycy, chorobami wątroby czy nadciśnieniem tętniczym są bardziej podatne na powstawanie kępek żółtych. Palenie tytoniu, spożywanie alkoholu oraz siedzący tryb życia również zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia tej przypadłości.

Czy kępki żółte są groźne?

Same kępki żółte nie są groźne – są to łagodne zmiany skórne. Jednakże ich obecność może być oznaką podwyższonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Cholesterol odkładający się na powiekach może sygnalizować gromadzenie się go również w naczyniach krwionośnych, co z czasem może prowadzić do miażdżycy, zawału serca czy udaru.

Regularne kontrolowanie poziomu lipidów i ciśnienia krwi oraz konsultacje lekarskie mogą pomóc w monitorowaniu ogólnego stanu zdrowia, co jest szczególnie ważne, jeśli u pacjenta występują kępki żółte powiek.

Diagnostyka kępek żółtych

Diagnoza ksantelazmy jest stosunkowo prosta. Lekarz może ją rozpoznać na podstawie samego wyglądu skóry wokół oczu. W przypadku podejrzenia zaburzeń lipidowych lekarz może zlecić dodatkowe badania krwi, aby określić poziom cholesterolu i trójglicerydów. Istnieje także możliwość wykonania biopsji w przypadku wątpliwości diagnostycznych.

Jak usunąć kępki żółte?

Kępki żółte nie znikają same i mają tendencję do zwiększania swojej wielkości. Wielu pacjentów decyduje się na ich usunięcie głównie ze względów estetycznych. Dostępne są różne metody usuwania kępek żółtych, a ich wybór zależy od rozmiaru zmiany, umiejscowienia oraz preferencji pacjenta.

• Krioterapia - polega na zamrożeniu tkanki za pomocą ekstremalnie niskich temperatur, co prowadzi do zniszczenia kępek żółtych i zatrzymania wzrostu komórek złogów.
• Laseroterapia - polega na użyciu energii świetlnej do usunięcia kępki żółtej. Laser działa poprzez uszkadzanie komórek, w których zgromadził się cholesterol.
• Zabieg chirurgiczny - w niektórych przypadkach tradycyjne wycięcie chirurgiczne jest najlepszym rozwiązaniem. Polega ono na usunięciu zmiany skalpelem, a następnie zamknięciu rany szwami.
• Elektrokoagulacja - metoda polega na użyciu prądu elektrycznego do niszczenia komórek w miejscu występowania kępki żółtej.
• Peeling chemiczny - w przypadku mniejszych zmian skuteczny może być także peeling chemiczny, np. przy użyciu kwasu trójchlorooctowego (TCA). Peeling ten działa poprzez chemiczne uszkodzenie powierzchni skóry, co prowadzi do złuszczania.

Możliwe skutki uboczne po zabiegach usunięcia kępek żółtych

Każda z metod usuwania kępek żółtych może wiązać się z ryzykiem skutków ubocznych, takich jak:

• blizny i zrosty,
• zmiany w kolorze skóry (przebarwienia lub odbarwienia),
• odwinięcie powieki (ektropion).

Przed podjęciem decyzji o zabiegu warto skonsultować się z lekarzem, który pomoże wybrać metodę najlepiej dostosowaną do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Czy kępki żółte mogą powrócić po usunięciu?

Warto pamiętać, że usunięcie kępek żółtych nie zapobiega ich nawrotowi. Ryzyko ponownego pojawienia się kępek żółtych jest szczególnie wysokie u osób z dziedziczną hipercholesterolemią. Dlatego, aby zminimalizować ryzyko ich nawrotu, warto podjąć kroki zmierzające do kontroli poziomu cholesterolu i prowadzenia zdrowego trybu życia.

Jak zapobiegać powstawaniu kępek żółtych?

Chociaż występowanie kępek żółtych może mieć podłoże genetyczne, istnieją pewne działania, które mogą pomóc w zapobieganiu ich powstawania.

1. Dieta niskotłuszczowa
Zmiana diety na niskotłuszczową jest kluczowa w zapobieganiu zaburzeniom lipidowym. Warto unikać tłuszczów nasyconych obecnych w czerwonym mięsie, maśle oraz produktach smażonych. Zamiast tego lepiej sięgać po produkty bogate w tłuszcze nienasycone, takie jak oliwa z oliwek, awokado czy orzechy.

2. Regularna aktywność fizyczna
Codzienna aktywność fizyczna, nawet w postaci 30-minutowego spaceru, pomaga obniżyć poziom cholesterolu i poprawić zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Regularne ćwiczenia wspomagają metabolizm tłuszczów i pomagają utrzymać prawidłową masę ciała.

3. Unikanie palenia i nadmiernego spożycia alkoholu
Palenie papierosów oraz nadmierne spożycie alkoholu są czynnikami ryzyka nie tylko dla powstawania kępek żółtych, ale także wielu innych problemów zdrowotnych.

 

Bibliografia:

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Xanthelasma
2. https://eyewiki.org/Xanthelasma
3. https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-xanthelasma
4. https://www.aocd.org/page/Xanthelasma
5. https://www.webmd.com/eye-health/xanthelasma