Zapalenie błony naczyniowej oka – przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie błony naczyniowej oka nosi łacińską nazwę uveitis. Jest to groźne schorzenie o trudnych do ustalenia przyczynach. Wywołuje dotkliwy ból i charakterystyczne zaczerwienienie oka. Zlekceważenie objawów zapalenia błony naczyniowej oka może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Jakie badania należy wykonać w przypadku podejrzenia zapalenia naczyniówki? Sprawdź w naszym artykule.

Zapalenie błony naczyniowej oka – na czym polega?

Zapalenie błony naczyniowej oka dotyczy strefy gałki ocznej, która umiejscowiona jest między twardówką o siatkówką. Błona naczyniowa jest złożona z trzech części:

· tęczówki
· ciała rzęskowego (nazywanego też mięśniem rzęskowym)
· naczyniówki

Błona naczyniowa odgrywa istotną funkcję w transporcie tlenu i składników odżywczych do siatkówki. Największym problemem w zapaleniu błony naczyniowej oka jest trudność w określeniu jednoznacznych przyczyn tej choroby. Są one zazwyczaj bardzo złożone i niejednoznaczne, a stan zapalny ma tendencję do nawrotów. Na zapalenie błony naczyniowej oka chorują najczęściej ludzie między 20. a 40. rokiem życia.

Zapalenie błony naczyniowej oka – jakie następstwa powoduje?

Choroba stanowi poważne zagrożenie dla zdolności widzenia. Może w znacznym stopniu uszkodzić wzrok i prowadzić do powikłań. Najczęstsze konsekwencje zapalenia błony naczyniowej oka to:

• zaćma
• jaskra
• odklejenie siatkówki
• obrzęk plamki

Nieleczone zapalenie błony naczyniowej oka może spowodować zrosty między tęczówką a soczewką, co w trwały sposób uszkadza zdolność widzenia.

Różne rodzaje zapalenia błony naczyniowej oka

Ze względu na budowę błony naczyniowej oka, rozróżnia się cztery typy schorzenia:

1. Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej – postać diagnozowana najczęściej. Dotyczy tęczówki i części ciała rzęskowego. W tym przypadku pojawia się też obrzęk plamki żółtej.

2. Zapalenie środkowej części błony naczyniowej – obejmujące część płaską ciała rzęskowego. Ten typ schorzenia najczęściej rozwija się tylko w jednym oku.

3. Zapalenie tylnego odcinka błony naczyniowej – schorzenie obejmujące siatkówkę i naczyniówkę. W postaci ostrej trwa nawet sześć tygodni. Znane są także przypadki przewlekłe trwające wiele miesięcy lub lat. Dowiedz się więcej o zapaleniu siatkówki.

4. Ogólne zapalenie każdej z części błony naczyniowej oka.

Kliniczny podział zapalenia błony naczyniowej oka rozróżnia:

- zapalenie ostre – rozwijające się szybko i trwające nawet trzy miesiące
- zapalenie przewlekłe – choroba, która trwa dłużej niż trzy miesiące
- zapalenie nawracające

Zapalenia błony naczyniowej oka - objawy

Do objawów zapalenia błony naczyniowej należą:

• światłowstręt
• nienaturalne zwężenie źrenic
• łzawienie
• męty i mroczki
• pogorszenie ostrości widzenia
• ból oka i głowy
• różnobarwność tęczówki (heterochromia)
• zaczerwienienie oka

Na podstawie badań lekarz może stwierdzić nieprawidłowości w postaci zadrażnienia rzęskowego oka, komórki zapalne i złogi w strefie śródbłonka rogówki. Zapalenie błony naczyniowej oka bywa mylone z zapaleniem spojówek, bo objawy są dość podobne. Zaawansowana postać stanów zapalnych oka może doprowadzić do ropostka.

Zapalenie błony naczyniowej oka - przyczyny

Lekarze zauważają istnienie pewnych zależności między zapaleniem błony naczyniowej oka a innymi chorobami. Związki te są jak dotąd nie do końca jasne. Możemy mówić o przyczynach na gruncie infekcji oraz zapaleniach nieinfekcyjnych. Te ostatnie zdecydowanie dominują i są przyczyną zapalenia błony naczyniowej oka nawet w 90%.

Choroby, które mogą wywoływać zapalenie błony naczyniowej oka, to:

- cukrzyca
- choroba Crohna
- borelioza
- sarkoidoza
- zapalenie stawów (reumatoidalne i młodzieńcze)
- stany zapalne obszarów bliskich oku: zatok przynosowych, szczękowych
- półpasiec
- łuszczyca
- wrzodziejące zapalenie okrężnicy

Przyczyną zapalenia naczyniówki mogą być również pasożytnicze choroby odzwierzęce, takie jak toksokaroza i toksoplazmoza. Nieobojętne są także zakażenia bakteryjne, np. kiła i gruźlica oraz wirus HIV. Dodatkowo u podstaw stanu zapalnego oka mogą leżeć urazy mechaniczne oraz kontakt z toksycznymi substancjami.

Zapalenie błony naczyniowej oka towarzyszy stanom zapalnym stawów i ścięgien oraz w niektórych chorobach kręgosłupa. Bardzo tajemniczą ciekawostkę medyczną stanowi fakt, że przy zapaleniu błony naczyniowej oka, może wystąpić bolesność ścięgna Achillesa i śródstopia.

Rzadziej spotykane przyczyny zapalenia błony naczyniowej mogą dotyczyć:

- zapalenia nerek,
- zapalenia jelit,
- niektórych nowotworów oka (siatkówczak)
- białaczki
- zapalenia twardówki
- zwyrodnienia barwnikowego siatkówki
- obcych ciał w oku

Zapalenie błony naczyniowej oka – diagnostyka

Rozpoznanie zapalenia błony naczyniowej oka, ze względu na szeroki zakres powiązań, musi obejmować zarówno badania okulistyczne, jak i wywiad ogólny. W przypadku podejrzenia zapalenia naczyniówki okulista zleca wykonanie:

• badanie w lampie szczelinowej
• badanie ostrości wzroku
• badanie dna oka
• badanie przedniego odcinka gałki ocznej
• badanie OCT
• angiografia fluoresceinowa
• USG oka (gdy brak przejrzystości oka uniemożliwia wykorzystanie innych metod)

Gdy zachodzi podejrzenie związku zapalenia błony naczyniowej oka z inną chorobą, wykonywane jest RTG klatki piersiowej (w związku z gruźlicą i sarkoidoza), prześwietlenie stawów, testy w kierunku chorób wirusowych.

Zapalenie błony naczyniowej oka – leczenie

Leczenie zapalenia błony naczyniowej oka to proces długotrwały, ponieważ obejmuje dość skomplikowaną diagnostykę oraz złożoność problemu. Jednak należy podkreślić, że im wcześniejsze rozpoczęcie terapii, tym większa skuteczność. Szybkie wdrożenie leczenia zapalenia błony naczyniowej oka przynosi dobre rezultaty i pozwala zatrzymać jej rozwój oraz wyleczyć powstałe uszkodzenia.

Rodzaj leczenia zapalenia błony naczyniowej oka jest uzależniony od przyczyn choroby i współistniejących schorzeń. Często konieczna jest współpraca lekarzy kilku specjalności, więc pacjent konsultuje się zarówno z okulistą, jak i diabetologiem, reumatologiem itd. W leczeniu zapalenia naczyniówki stosowane są środki przeciwzapalne z kortyzonem w postaci kropli do oczu i maści, leki przeciwzapalne do stosowania wewnętrznego (tabletki).

Jeśli u podstaw choroby są zakażenia bakteryjne i wirusowe – lekarz przepisuje antybiotyki i leki przeciwwirusowe. Aby nie dopuścić do tworzenia się wspomnianych już zrostów między tęczówką a soczewką – podawane są środki powiększające źrenice. W niektórych przypadka lekarze stosują przeciwzapalne zastrzyki aplikowane pod spojówkę. Leczenie za pomocą zabiegów okulistycznych jest stosowane w przypadku leczenia powikłań. W tym przypadku chodzi o operację zaćmy oraz leczenie odwarstwienia siatkówki. Stosowanie niektórych leków przeciwzapalnych może nieść zagrożenie podwyższenia ciśnienia w oku.

 

Bibliografia:

1. A. Egeberg, U. Khalid, G.H. Gislason, Association of Psoriatic Disease With Uveitis (dostęp: 06.04.2023).
2. T. Tsirouki, A. Dastiridou, C. Symeonidis, O. Tounakaki, I. Brazitikou, C. Kalogeropoulos, S. Androudi, A Focus on the Epidemiology of Uveitis, Ocular immunology and inflammation 2018;(26(1):2-16 (dostęp: 06.04.2023).
3. K. Boyd, What Is Uveitis? American Academy of Ophtomalogy (dostęp: 06.04.2023).
4. A. Przeor, M. Maślińska, D. Kopacz, Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej oka towarzyszące chorobom reumatycznym [w:] Okulistyka po Dyplomie 2019/05 (dostęp: 06.04.2023).
5. A. Kubicka-Trząska, Autoimmunologiczne zapalenia błony naczyniowej [w:] Okulistyka po dyplomie, 2/2016 (dostęp: 07.04.2023).