Jaskra barwnikowa – objawy, przyczyny, leczenie

Jaskra barwnikowa to rzadka postać choroby okulistycznej, którą od powszechnie kojarzonej jaskry odróżnia kilka ważnych cech. Przede wszystkim nie jest ona związana z procesem starzenia się organizmu. Sprawdź jakie są objawy jaskry barwnikowej i kto jest obarczony większym ryzykiem rozwoju tego schorzenia.

Na czym polega jaskra barwnikowa?

Jaskra barwnikowa polega na nieprawidłowościach w wytwarzaniu pigmentu. Gdy organizm wytwarza zbyt dużą ilość barwnika – jego cząsteczki mogą zaburzać cyrkulację płynu wewnątrzgałkowego. Pigment odkładający się w naczyniach, blokuje przepływ cieczy, przez co wzrasta ciśnienie w oku. Stan taki jest niebezpieczny dla wzroku, ponieważ prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego.

Jaskra barwnikowa jest znana medycynie od 1949 roku. Badania nad tym zjawiskiem systematyzują chorobę jako szczególną odmianę jaskry wtórnej otwartego kąta przesączania. Brak leczenia jaskry barwnikowej, podobnie jak w przypadku jaskry pierwotnej, prowadzi do pogorszenia zdolności widzenia i całkowitej utraty wzroku.

Jak objawia się jaskra barwnikowa?

Objawy jaskry barwnikowej są podobne, jak w przypadku innych odmian. Osoby dotknięte chorobą zmagają się z ubytkami w polu widzenia. Najczęściej oznacza to trudności w codziennym funkcjonowaniu. Pogorszeniu wzroku mogą też towarzyszyć bóle oka i głowy (porównaj to z objawami migreny ocznej).

Pozostałe objawy jaskry barwnikowej może dostrzec okulista podczas specjalistycznych badań obrazujących stan gałki ocznej.

Objawami jaskry barwnikowej, które może zobaczyć lekarz, są:

· cząsteczki barwnika zgromadzone na siateczce beleczkowania;
· w nabłonku barwnikowym tęczówki pojawiają się ubytki przypominające swym ukształtowaniem szprychy;
· złogi pigmentu w śródbłonku rogówki (tzw. wrzeciona Krukenberga);
· pigment w rejonie włókien obwódki rzęskowej;
· złogi barwnika na przedniej i tylnej części soczewki;
· uwypuklenie obwodu i środkowej części tęczówki do tyłu;
· głęboka komora przednia oka;
· szeroki kąt przesączania przy wklęsłej nasadzie tęczówki.

Rozpoznanie jaskry barwnikowej

Rozpoznanie jaskry barwnikowej wymaga profesjonalnej diagnostyki. Podstawowym badaniem przy każdym rodzaju jaskry, jest badanie ciśnienia w oku, czyli tonometria. Jeśli lekarz ma podstawy sądzić, że powodem zaburzeń widzenia jest jaskra barwnikowa, skieruje pacjenta na:

• badanie pola widzenia (perymetrię)
• AS-OCT, czyli optyczną koherentną tomografię przedniego odcinka oka
• badanie tarczy nerwu wzrokowego
• biometrię oka
• skaningową polarymetrię laserowa
• badanie kąta przesączania (gonioskopię)
• badanie GDx

Szczegółowa diagnostyka jaskry barwnikowej pozwoli określić najlepszą dla danego pacjenta metodę leczenia.

Kto jest obarczony wyższym ryzykiem choroby?

Zwiększone ryzyko rozwoju jaskry barwnikowej występuje u osób z zespołem rozproszenia barwnika - zaburzeniem procesu wydzielania pigmentu. Przy czym należy zwrócić uwagę, że sama obecność ZRB nie jest równoznaczna z jaskrą barwnikową, ale stanowi czynnik wysokiego ryzyka. Problem ten jest bardziej rozpowszechniony u osób o ciemnym kolorze skóry. U ludzi rasy białej częstotliwość występowania zjawiska nie przekracza 2,5%.

Jaskra barwnikowa, w odróżnieniu od częściej występujących postaci choroby: pierwotnej i wtórnej, jest diagnozowana z reguły u osób młodych między 20. a 45. rokiem życia. Częściej chorują mężczyźni a to, co wpływa na rozwój choroby, to krótkowzroczność, długotrwałe przebywanie w niedostatecznie oświetlonych pomieszczeniach. Zaburzenia krążenia cieczy wewnątrzgałkowej potęguje też wysiłek fizyczny.

Jak leczyć jaskrę barwnikową?

Leczenie jaskry barwnikowej zależy od etapu, na jakim chorobę zdiagnozowano. Szybkie rozpoznanie daje szanse na poprawę stanu pacjenta za pomocą kropli przeciwjaskrowych.

>> Sprawdź również 6 ważnych zasad jak zakraplać oczy.

Osoby z jaskrą barwnikową otrzymują zalecenie unikania w miarę możliwości wysiłku fizycznego, ponieważ ma to związek z ciśnieniem w oku. Na ten istotny parametr mają wpływ także używki oraz ogólnie pojęty styl życia, dlatego zaleca się unikanie stresu, rezygnację z alkoholu i papierosów.

Leczenie jaskry barwnikowej może wymagać bardziej zaawansowanych metod. Jedną z często wybieranych terapii leczenia jaskry barwnikowej, jest mikropulsowa trabekuloplastyka laserowa. Czasem konieczny jest zabieg chirurgiczny. Dlatego podkreślamy, że wszelkie zaburzenia widzenia powinny być niezwłocznie konsultowane z lekarzem. Szybkie rozpoznanie źródła problemów zwiększa szanse leczenia jaskry barwnikowej.

Sprawdź >> jak często wykonywać badanie wzroku

 

Bibliografia:

1. S. Salim, A. Aref, K. Tripathy, J. Akkara, i inni, Pigmentary Glaucoma and Pigment Dispersion Syndrome [w:] American Academy of Ophthalmology (dostęp: 25.01.2024).
2. D. Porter, What Is Pigment Dispersion Syndrome? [w:] American Academy of Ophthalmology (dostęp: 25.01.2024)
3. J. Yang, D. Sakiyalak, T. Krupin, Pigmentary glaucoma [w:] Journal of Glaucoma 10(5) October 2001 (dostęp: 25.01.2024).
4. G. Scuderi, M. Contestabile, L. Scuderi, A. Librando, V. Fenicia, S. Rihimi, Correction to: Pigment dispersion syndrome and pigmentary glaucoma: a review and update [w:] International Ophthalmology 2019 Jul;39(7) (dostęp: 25.01.2024).