Mikroskop konfokalny w okulistyce

Mikroskop konfokalny jest jednym z najnowocześniejszych urządzeń diagnostycznych używanych w okulistyce. Ma bardzo szerokie zastosowanie w rozpoznawaniu chorób oczu, ponieważ dzięki niemu możemy uzyskać wysokiej jakości obraz.

Mikroskop konfokalny do badań wzroku – jedna z najnowocześniejszych metod

Wykorzystanie mikroskopu konfokalnego do diagnostyki rogówki, opiera się na złożonej technice ogniskowania w układzie optycznym. Różni się od tradycyjnego mechanizmu tym, że soczewki kondensatora i soczewka obiektywu mają jeden punkt skupiający. To sprawia, że eliminowane są sygnały, mające źródło poza płaszczyzną ogniskowania. W ten sposób uzyskujemy dużo lepszy kontrast i wyższą jakość obrazu. Mikroskop konfokalny w badaniach rogówki oznacza możliwość uzyskania optycznego przekroju rogówki o grubości kilku µm (mikrometrów).

Mikroskop konfokalny został opatentowany w 1961 r. Jego konstruktorem był amerykański profesor nauk technicznych Marvin Minsky. Urządzenie to jest obecnie wykorzystywane w wielu dziedzinach nauki. Mikroskopia konfokalna jako metoda diagnostyczna w okulistyce rozwinęła się na przełomie lat 80. i 90.

Mikroskop konfokalny w diagnostyce schorzeń rogówki

Badanie okulistyczne z użyciem mikroskopu konfokalnego jest krótkie i nieinwazyjne. Obraz uzyskany w ten sposób pozwala precyzyjnie ocenić stan wszystkich warstw rogówki (których jest aż sześć).

Najczęściej z mikroskopu konfokalnego korzystają pacjenci z podejrzeniem grzybiczego zapalenia rogówki i acanthamoeba keratitis – rzadkiej, ale groźnej infekcji wywołanej przez pierwotniaki. Z mikroskopem konfokalnym okulista może dokładnie sprawdzić ilość komórek śródbłonka rogówki oraz ocenić grubość rogówki (porównaj to z inną metodą badania grubości rogówki – pachymetrią).

Badanie rogówki przez mikroskop konfokalny pozwala uzyskać obraz transparentnych warstw rogówki na poziomie komórkowym. Ten rodzaj diagnostyki jest wskazany wówczas, gdy podczas badania w lampie szczelinowej nie daje się uzyskać oczekiwanego powiększenia.

Jak wygląda badanie oka w mikroskopie konfokalnym?

Przed rozpoczęciem badania rogówki za pomocą mikroskopu konfokalnego, konieczne jest zastosowanie miejscowego znieczulenia worka spojówkowego i rogówki. Bezwarunkowy odruch mrugania uniemożliwiałby przeprowadzenie badania.

Cała procedura diagnostyczna z mikroskopem konfokalnym wygląda podobnie, jak z użyciem lampy szczelinowej. Pacjent podczas badania siedzi przed urządzeniem, a jego głowa opiera się o podpórki na brodę i czoło.

Na soczewkę mikroskopu konfokalnego przed badaniem nakłada się specjalny preparat o galaretowatej konsystencji (podobnie jak podczas USG oka i innych badań ultrasonograficznych). Bezbarwny żel pełni dwie funkcje:

• chroni powierzchnię oka podczas styczności z mikroskopem
• zwiększa kontrast i poprawia rozdzielczość obrazu

Podczas badania gałki ocznej mikroskopem konfokalnym, wykonywanych jest kilkadziesiąt lub nawet kilkaset zdjęć poszczególnych warstw rogówki. Trwa to zwykle nie dłużej niż 10 minut. Kolejnym etapem jest już dokładna analiza uzyskanych obrazów i ich interpretacja.

Diagnostyka chorób oczu przy użyciu mikroskopu konfokalnego

Spektrum badań przy użyciu mikroskopu konfokalnego jest bardzo szerokie. Nowoczesna technika obrazowania pomaga w rozpoznaniu źródeł chorób rogówki oraz w ustaleniu najlepszej terapii leczniczej. Badanie w mikroskopie konfokalnym jest bardzo ważne dla pacjentów z podejrzeniem:

• zapalenia rogówki i spojówki wywołanych alergią
• erozji nabłonka
• dystrofii Cogana
• chorób spichrzeniowych
• trądziku różowatego (i związanych z nim zmian komórek spojówkowych)
• dystrofii Fuchsa
• obrzęków rogówki
• dystrofii nabłonkowa Meesmanna
• dystrofii ziarnista rogówki Reisa-Bücklersa
• retinopatii cukrzycowej
• dystrofii Schnydera
• choroby Fabry’ego
• dystrofii ziarnistej
• dystrofii plamkowatej

Badanie rogówki poprzez mikroskop konfokalny pozwala na kontrolę procesów gojenia i regeneracji u osób, które przeszły rozmaite procedury okulistyczne, w tym także:

• laserową korekcję wzroku
• przeszczepienie rogówki
• crosslinking

Prace nad możliwościami wykorzystania potencjału mikroskopu konfokalnego w okulistyce nie ustają. Dziś wiemy również, że przy użyciu tej metody można zaobserwować zmiany, które dokonują się w filmie łzowym, co jest niezmiernie pomocne w leczeniu zespołu suchego oka.

 

Bibliografia:

1. A. Elliott, Confocal Microscopy: Principles and Modern Practices [w:] Current Protocols in Cytometry 2020 Mar;92(1) (dostęp: 10.10.2023).
2. B. Masters, M. Bohnke, Confocal microscopy of the human cornea in vivo [w:] International Ophthalmology 2001;23 (dostęp: 10.10.2023).
3. T. Stanca, B. Tabacaru, C. Celea, Correlations between confocal microscopy and histological aspects of normal Corneal [w:] Romanian Journal of Ophthalmology 2015 Jan-Mar;59(1) (dostęp: 10.10.2023).
4. J. Aniśko-Słomińska M. Słomiński, P. Lipowski, Mikroskopia konfokalna rogówki [w:] Magazyn Lekarza Okulisty 5 (6) 2011 (dostęp: 10.10.2023).
5. T. Młyńczak, Mikroskopia konfokalna – nowe narzędzie w diagnostyce schorzeń rogówki [w:] Przegląd Okulistyczny 2009, nr 6 (32) (dostęp: 10.10.2023).