Przeszczepienie rogówki – jaki jest przebieg?

Przeszczepienie rogówki to poważna interwencja chirurgiczna, której celem jest ratowanie wzroku. Uszkodzona tkanka zostaje zastąpiona podczas zabiegu transplantacji materiałem pobranym od dawcy. W literaturze fachowej można się spotkać także z terminem keratoplastyki. W naszym artykule znajdziesz najważniejsze informacje – jakie są wskazania do przeszczepienia rogówki i jak wygląda operacja.

Przeszczepienie rogówki – wskazania

Przeszczepienie rogówki zwykle jest przeprowadzane w sytuacji, gdy inne metody leczenia nie przyniosły spodziewanych rezultatów. Wskazaniem do keratoplastyki może być wiele schorzeń wzroku. Zewnętrzna warstwa oka może być narażona na stan zapalny, spowodowany przez bakterie. Postępująca infekcja stanowi poważne zagrożenie dla gałki ocznej. Sprawdź jak objawia się owrzodzenie rogówki.

Transplantacja rogówki bywa konieczna po urazach mechanicznych lub oparzeniach, gdy dochodzi do martwicy tkanek. Z różnych powodów rogówka może utracić przezierność, gdy tworzą się zwłóknienia i zmętnienia dużej powierzchni. To ujawnia w postaci bielma na oku, które uniemożliwia sprawne widzenie.

Wskazaniem do przeszczepienia rogówki są też choroby wrodzone i nabyte, takie jak:

• stożek rogówki
• anomalia Petersa
• anomalia Riegera
• dystrofia Fuchsa

Jak wygląda zabieg przeszczepienia rogówki?

Przeszczepienie rogówki, podobnie jak inne transplantacje, wymagają użycia materiału biologicznego od dawcy. Pacjent, który został zakwalifikowany do zabiegu keratoplastyki, oczekuje na informację ze szpitala o możliwości przeprowadzenia przeszczepu.

Samo przeszczepienie rogówki trwa zazwyczaj nie dłużej niż półtorej godziny. Pacjent otrzymuje znieczulenie ogólne lub miejscowe. Nowoczesna technika medyczna, która minimalizuje zakres ingerencji, pozwala na wykonywanie przeszczepienia rogówki w warunkach ambulatoryjnych. To oznacza, że tego samego dnia po zabiegu pacjent może wrócić do domu.

Dwa rodzaje przeszczepu rogówki

Przeszczepienie rogówki może być przeprowadzone na dwa sposoby:

1. Przeszczepienie warstwowe – polegające na zastąpieniu fragmentu rogówki.

W ramach tego zabiegu wykonuje się swego rodzaju łatki w przypadku pęknięć rogówki.

2. Przeszczepienie drążące – pełna transplantacja na całej grubości rogówki.

Keratoplastyka jest przeprowadzana przy użyciu specjalistycznego mikroskopu, który gwarantuje najwyższą precyzję. Końcowym etapem przeszczepienia rogówki jest założenie nylonowych szwów – tak cienkich, że możliwych do obserwacji jedynie w dużym powiększeniu.

Przeszczepienie rogówki – diagnostyka przed zabiegiem

Przygotowania do przeszczepienia rogówki obejmują kilka badań diagnostycznych. Najważniejszym ich aspektem jest zapoznanie się z dokładną fizjologią gałki ocznej danego pacjenta. Na tej podstawie lekarze dostosowują swoje postępowanie o metody działania podczas keratoplastyki.

Podstawą oceny stanu rogówki jest pachymetria, która pozwala określić grubość tej części oka. Na podstawie optycznej tomografii możliwe jest stworzenie obrazu narządu wzroku w przekroju. Każda osoba zakwalifikowana do transplantacji rogówki powinna wykonać USG gałki ocznej. Przedni i tylny odcinek oka musi być precyzyjnie oceniony przed zabiegiem.

To co może być zaskakujące podczas przygotowań do przeszczepienia rogówki, to skierowanie na leczenie stomatologiczne. To istotny element zapobiegania stanom zapalnym organizmu, które mają wpływ na ryzyko infekcji, gojenie się tkanek i rekonwalescencję.

Podczas przeszczepienia rogówki możliwe jest jednoczesne przeprowadzenie zabiegu usunięcia zaćmy. Decyzję o zasadności takiego działania podejmuje oczywiście specjalista.

Rekonwalescencja po przeszczepie rogówki

Rekonwalescencja po przeszczepieniu rogówki zależy od kilku warunków. Jeśli zabieg obejmował jedynie fragment tkanki, to gojenie się uszkodzeń trwa od trzech miesięcy do pół roku. Zależy to od wieku pacjenta i indywidualnych predyspozycji. Jeśli transplantacja dotyczyła rogówki na całej grubości, to powrót do sprawności wzroku może potrwać do 9 miesięcy.

Podczas rekonwalescencji po keratoplastyce należy stosować się do wszelkich zaleceń lekarza. Ważne jest zachowanie maksymalnej higieny i nienarażanie się na kontakt z czynnikami, które mogą wywołać zakażenie. Przeszczepienie rogówki jest obarczone ryzykiem odrzutu, tak jak każda inna transplantacja. Aby zwiększyć szanse powodzenia zabiegu, przez pewien czas pacjent musi przyjmować antybiotyki oraz preparaty obniżające odporność (by organizm nie zareagował odrzuceniem przeszczepionej tkanki).

Jeśli proces powrotu do sprawności widzenia przedłuża się lub pacjent zauważy nagłe pogorszenie widzenia – może to świadczyć o odrzuceniu przeszczepu. W takiej sytuacji należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Można temu przeciwdziałać stosując leki, które hamują zjawisko odrzutu przeszczepu. 90% przypadki zostaje zakończonych sukcesem i powraca sprawność widzenia. Zatem rokowania w przeszczepieniu rogówki są bardzo optymistyczne.

Jakie powikłania mogą wystąpi po transplantacji rogówki?

Przeszczepienie rogówki niesie bardzo małe ryzyko powikłań. W przypadku transplantacji na całej grubości rogówki infekcje dotyczą jednego na 500 pacjentów. Problemy, które mogą wystąpić po keratoplastyce, to neowaskularyzacja, uszkodzenie nerwu wzrokowego i odklejenie siatkówki. W wyniku nieprawidłowego zrośnięcia się rogówki może wystąpić astygmatyzm. Innym schorzeniem wzroku związanym z zaburzeniem drożności naczyń w gałce ocznej jest jaskra.

 

Bibliografia:

1. R. Deshmukh, L. Stevenson, R. Vajpayee, Laser-assisted corneal transplantation surgery [w:] Survey of Ophthalmology 2021 Sep-Oct;66(5) (dostęp: 23.06.2023).
2. C. Sarnicola, E. Panico i inni, Cataract surgery in corneal transplantation [w:] Current opinion in ophthalmology 2020 Jan;31(1) (dostęp: 23.06.2023).
3. D. Tan, J. Dart, E. Holland, S. Kinoshita, Corneal transplantation [w:] Lancet 2012 May 5;379 (dostęp: 23.06.2023).