Badanie w lampie szczelinowej – jak wygląda?

Urządzeniem, którym przeprowadza się badanie w lampie szczelinowej, jest biomikroskop. Stanowi on jedno z najważniejszych sprzętów w gabinecie okulistycznym. W jakim celu wykonuje się badanie w lampie szczelinowej i czy trzeba się do niego przygotować? Sprawdzisz w naszym artykule.

Czym jest lampa szczelinowa?

Lampa szczelinowa, czyli biomikroskop, jest w istocie bardzo dużym mikroskopem, który pozwala na odpowiednią stymulację światłem. Urządzenie to pełni zadania mikroskopu rogówkowego oraz precyzyjnej lampy o wielu funkcjach.

Taka konstrukcja urządzenia pozwala na obserwację oczu pacjenta w doskonałym powiększeniu, przy jednoczesnym dostosowaniu potrzebnego rodzaju światła. Dzięki temu specjalista może dokładnie zweryfikować stan poszczególnych struktur narządu wzroku. Wynalazek lampy szczelinowej zawdzięczamy szwedzkiemu okuliście Allvarowi Gullstrandowi, który za całokształt swojej pracy dostał Nagrodę Nobla w 1911 r.

Współczesne lampy szczelinowe są niezwykle nowoczesne i mają szereg dodatkowych zastosowań. Jedną z ważniejszych – dla dokumentowania i śledzenia postępów leczenia – jest aparat fotograficzny. Zdjęcia badanych struktur oka to doskonały materiał porównawczy.

Lampa szczelinowa – jakie daje możliwości?

Lampa szczelinowa pozwala w ogromnym przybliżeniu obejrzeć przedni odcinek oka. Lekarz uzyskuje dzięki badaniu w lampie szczelinowej, trójwymiarowy obraz oka. Tak precyzyjny ogląd jest podstawą diagnostyki zarówno stanu powieki, jak i następujących obszarów ludzkiego narządu wzroku:

• soczewki
• tęczówki
• spojówki
• twardówki
• rogówki

Badanie w lampie szczelinowej – na czym polega?

Obserwacja oświetlonego oka w dużym powiększeniu pozwala znaleźć nieprawidłowości, dostrzec uszkodzenia i zmiany chorobowe. Najczęściej do badania w lampie szczelinowej używa się światła białego, ale urządzenie to ma o wiele większe możliwości.

Badanie w lampie szczelinowej można przeprowadzić z użyciem specjalnych filtrów. Intensywność światła może być zmniejszona, jeśli zachodzi taka potrzeba (np. z powodu nadwrażliwości pacjenta). Zastosowanie światła barwy kobaltowo – niebieskiej, wraz z podaniem fluoresceiny, pozwala na sprawdzenie stanu naczyń krwionośnych w oku. Światło żółte zapewnia wyższy kontrast, a przy pomocy filtra zielonego, lekarz może skuteczniej zdiagnozować zmiany barwnikowe i naczyniowe.

Jak wygląda badanie w lampie szczelinowej?

Podczas badania w lampie szczelinowej, pacjent siedzi na fotelu, opierając brodę i czoło na specjalnych podpórkach. Naprzeciwko siedzi lekarz, który kieruje odpowiedni strumień światła na oko pacjenta i obserwuje poprzez dwuokularowy mikroskop.

Światło pochodzące z lampy szczelinowej, znakomicie uwidacznia badane obszary oka. Lekarz ma możliwość wykorzystania dodatkowych soczewek do lampy, dzięki czemu może on sprawdzić profil kąta przesączania (tzw. gonioskopia) i dno oka. Do lampy szczelinowej może być podłączony również tonometr aplanacyjnym, który mierzy ciśnienie w oku.

Kiedy jest potrzebne badanie w lampie szczelinowej? Wskazania

Wskazań do wykonania badania w lampie szczelinowej jest wiele, bowiem urządzenie ma szerokie spektrum możliwości. Badania w lampie szczelinowej są pomocne w rozpoznawaniu wielu chorób okulistycznych.

Lekarz skieruje pacjenta na badanie w lampie szczelinowej, gdy istnieje podejrzenie:

• jaskry
• zaćmy
• zwyrodnienia plamki żółtej
• prezbiopii
• zapalenia spojówek
• zmętnienia ciała szklistego
• zapalenia twardówki

Badanie w lampie szczelinowej jest ważne dla oceny stanu zdrowia pacjentów, których schorzenia pozornie nie mają nic wspólnego ze wzrokiem. Osoby chorujące na cukrzycę są zagrożone postępującymi uszkodzeniami, które w skrajnych przypadkach grożą utratą wzroku. Dlatego pacjenci diabetologiczny powinni być regularnie poddawani badaniu w lampie szczelinowej.

Istnieją także rzadziej spotykane schorzenia narządu wzroku, które można zdiagnozować za pomocą biomikroskopu:

• stożek rogówki
• retinopatia barwnikowa
• retinopatia cukrzycowa
• stan zapalny błony naczyniowej
• odklejenie siatkówki
• choroba Wilsona
• zespół Sjögrena
• dystrofia Fuchsa

Badania w lampie szczelinowej – czy trzeba się przygotować?

Badanie w lampie szczelinowej nie wymaga ze strony pacjenta żadnych przygotowań. Jest ono bezbolesne. Rozpoczęcie badania w lampie szczelinowej jest poprzedzone zakropleniem przez lekarza oczu pacjenta preparatem, który rozszerza źrenice.

Trzeba jednak zadbać o swój powrót do domu, bowiem źrenice są powiększone jeszcze przez kilka godzin. To wyklucza prowadzenie samochodu oraz wiąże się z pewnym dyskomfortem. Krótkotrwały światłowstręt warto złagodzić za pomocą okularów przeciwsłonecznych.

Jakie są skutki uboczne badania w lampie szczelinowej?

Badanie w lampie szczelinowej jest zupełnie bezpieczne. Światło używane do badania nie powoduje uszkodzeń wzroku. Chwilowym skutkiem ubocznym badania w lampie szczelinowej może być tzw. efekt halo, czyli zaburzenia widzenia w postaci poświaty. Trwa to jedna kilka lub kilkanaście minut.

Zobacz >> czym jest test Amslera

Badanie w lampie szczelinowe – cena

Cena badanie w lampie szczelinowej z reguły jest zawarta już w cenie konsultacji okulistycznej – jeśli jesteśmy na wizycie prywatnej. NFZ także finansuje badanie w lampie szczelinowej, przy czym zazwyczaj wiąże się to z dłuższym czasem oczekiwania na badanie. Sprawdź jakie badania zrobisz u okulisty na NFZ.

Bibliografia:

1. Pogrzebielski, Badanie w lampie szczelinowej (biomikroskopia) (dostęp: 22.03.2023).
2. T. Grosvenor, Optometria, Wydawnictwo Elesevier Urban & Partner, Wrocław 2011.
3. D. Porter, What is a Slit Lamp?, American Academy Of Ophtomalogy (dostęp: 22.03.2023).
4. J.K. Ledford, V. Sanders, Badanie w lampie szczelinowej, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2011.