Rola aktywności fizycznej w utrzymaniu zdrowia oczu

Oczy, jako złożony narząd sensoryczny, odgrywają kluczową rolę w codziennym funkcjonowaniu. Jednakże, w dobie rosnącej liczby osób cierpiących na różnego rodzaju schorzenia wzroku, konieczne jest zgłębienie czynników, które mogą wspomóc utrzymanie ich zdrowia. Coraz więcej badań sugeruje, że aktywność fizyczna może mieć istotny wpływ na stan zdrowia oczu. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie związków między aktywnością fizyczną a zdrowiem oczu.

Jak aktywność fizyczna wpływa na narząd wzroku?

Ciśnienie wewnątrzgałkowe

Aktywność fizyczna wywiera wpływ na ciśnienie śródgałkowe (IOP). Ćwiczenia dynamiczne, takie jak bieganie czy jazda na rowerze, mogą prowadzić do krótkotrwałego obniżenia IOP, podczas gdy ćwiczenia statyczne, np. podnoszenie ciężarów, mogą je zwiększyć. Jednakże, regularna aktywność fizyczna może przyczynić się do obniżenia zarówno podstawowego poziomu ciśnienia wewnątrzgałkowego, jak i redukcji jego wzrostu po wysiłku.

Oczny przepływ krwi

Aktywność fizyczna ma istotny wpływ na przepływ krwi w oku. Obniżona aktywność fizyczna może prowadzić do zmniejszenia przepływu, zwiększając ryzyko chorób oczu, takich jak jaskra. Z kolei regularna aktywność fizyczna sprzyja poprawie krążenia krwi w oczach, co może korzystnie wpływać na zdrowie siatkówki i nerwu wzrokowego.

Aktywność fizyczna a wady refrakcji

Badania sugerują, że regularna aktywność fizyczna może odgrywać istotną rolę w zmniejszaniu ryzyka rozwoju krótkowzroczności oraz stabilizacji wad refrakcji. Współczesny styl życia, charakteryzujący się dużą ilością czasu spędzanego przed ekranami komputerów i urządzeń mobilnych, może sprzyjać rozwojowi krótkowzroczności, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Aktywność fizyczna może przeciwdziałać temu trendowi poprzez promowanie zdrowego stylu życia i zachęcanie do częstszego przebywania na zewnątrz. Sprzyja to rozluźnieniu akomodacji i redukcji obciążenia oczu związanego z pracą w bliskiej odległości patrzenia.

Ponadto, regularne ćwiczenia mogą pomóc w stabilizacji ostrości wzroku poprzez poprawę ogólnego krążenia krwi, dostarczając większą ilość tlenu i składników odżywczych do oczu. To może przyczynić się do zmniejszenia progresji wad refrakcji u osób ze słabym wzrokiem. Przykładowo, badania sugerują, że dzieci, które regularnie uprawiają sporty na świeżym powietrzu, mogą mieć mniejsze ryzyko rozwoju krótkowzroczności w porównaniu z dziećmi, które spędzają więcej czasu w pomieszczeniach. Jest to bardzo istotne, ponieważ nie można cofnąć wady wzroku minus.

Warto jednak pamiętać, że aktywność fizyczna powinna być stosowana w połączeniu z innymi zdrowymi nawykami, takimi jak regularne badania wzroku i odpowiednia higiena pracy, aby zapewnić kompleksową ochronę wzroku i zdrowia oczu na dłuższą metę.

Aktywność fizyczna a choroby okulistyczne

Regularna aktywność fizyczna może odgrywać istotną rolę w ochronie zdrowia oczu i zmniejszaniu ryzyka wystąpienia pewnych chorób oczu, w tym zwyrodnienia plamki, jaskry oraz zaćmy. Aktywność fizyczna sprzyja ogólnemu zdrowiu organizmu poprzez poprawę krążenia krwi, redukcję stanów zapalnych oraz regulację ciśnienia wewnątrzgałkowego, co może korzystnie wpływać na funkcjonowanie oczu.

Zaćma

Zaćma jest jednym z najczęstszych schorzeń oczu, które może prowadzić do znacznego pogorszenia jakości widzenia. Istnieje hipoteza, że aktywność fizyczna może wpływać na zmniejszenie stanów zapalnych oraz stresu oksydacyjnego w obrębie soczewki oka, co może przyczynić się do redukcji ryzyka rozwoju zaćmy.

Jaskra

W kontekście jaskry, stanu, który charakteryzuje się wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego, aktywność fizyczna może odgrywać istotną rolę. Poprzez poprawę krążenia płynu w oku, aktywność fizyczna może pomóc w regulacji ciśnienia wewnątrzgałkowego, co może być kluczowe w zapobieganiu lub opóźnianiu postępu jaskry.

Zwyrodnienie plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej jest innym poważnym schorzeniem oczu, które może prowadzić do utraty centralnego widzenia. Regularna aktywność fizyczna może wspierać utrzymanie zdrowej plamki żółtej poprzez poprawę krążenia krwi w obrębie siatkówki oraz redukcję stanów zapalnych. Ten proces może przyczynić się do ochrony przed postępującym zwyrodnieniem plamki żółtej oraz zachowaniem optymalnej funkcji wzrokowej.

Retinopatia cukrzycowa

Regularne ćwiczenia fizyczne wpływają również na regulację poziomu cukru we krwi poprzez zwiększenie wrażliwości na insulinę. Zmniejszone ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 przekłada się na zmniejszone ryzyko wystąpienia retinopatii cukrzycowej, jednej z głównych przyczyn utraty wzroku u osób z cukrzycą. Poprzez kontrolę poziomu cukru we krwi, aktywność fizyczna może wspomagać zdrowie siatkówki oka i ostrość wzroku.

Warto jednak zauważyć, że aktywność fizyczna powinna być częścią zdrowego stylu życia, który obejmuje również odpowiednią dietę, regularne badania okulistyczne oraz unikanie czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów czy nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, aby zapewnić kompleksową ochronę zdrowia oczu na dłuższą metę.

Aktywność fizyczna a redukcja stresu i regulacja hormonów

Ćwiczenia fizyczne pełnią kluczową rolę w redukcji stresu i poprawie jakości snu, co z kolei przyczynia się do wspierania zdrowia oczu. Stres, będący częstym towarzyszem życia codziennego, może negatywnie wpływać na zdrowie oczu na różne sposoby. Jednym z głównych mechanizmów jest zwiększenie napięcia mięśniowego w okolicy oczu, co może prowadzić do dyskomfortu, zmęczenia oraz podrażnienia oczu. Dodatkowo, stres może zwiększać ryzyko wystąpienia różnych schorzeń oczu, takich jak zespół suchego oka, poprzez wpływ na funkcjonowanie gruczołów łzowych i nawilżanie powierzchni oka.

Ćwiczenia fizyczne pomagają w redukcji poziomu kortyzolu, hormonu stresu, oraz w uwalnianiu endorfin, które mają działanie relaksujące i przeciwbólowe. Ponadto, regularna aktywność fizyczna może regulować cykl snu i czuwania oraz poprawiać jakość snu głębokiego i regeneracyjnego.

 

Bibliografia:

1. Ong SR, Crowston JG, Loprinzi PD, Ramulu PY. Physical activity, visual impairment, and eye disease. Eye (Lond). 2018;32(8):1296-1303. doi:10.1038/s41433-018-0081-8
2. Grudzińska, E., & Modrzejewska, M. (2017). Ocena wpływu aktywności fizycznej na stan narządu wzroku- aktualny stan wiedzy. Medtube Science, 4.
3. https://www.aao.org/eye-health/news/exercise-may-slow-prevent-eye-disease-study-finds