Zespół Tolosy-Hunta – co to za choroba?

Zespół Tolosy-Hunta to choroba, z którą pacjenci zgłaszają się do okulisty, ponieważ niepokojące symptomy dotyczą bezpośrednio narządu wzroku. Jednak ten problem tkwi również w obszarze innej dziedziny – neurologii. Jakie objawy wywołuje zespół Tolosy-Hunta? W tym artykule wyjaśniamy na czym polega schorzenie i jakie jest postępowanie.

Czym jest zespół Tolosy-Hunta?

Zespół Tolosy-Hunta to schorzenie rzadkie, które objawia się w sposób bardzo bolesny. Najbardziej charakterystyczny jest silny ból oczodołu i oka. Wraz z nim w kolejnych tygodniach pojawiają się zaburzenia w pracy mięśni odpowiadających za poruszanie gałkami ocznymi. Polega to na porażeniu nerwów czaszkowych, które prowadzą do ograniczonej zdolności czucia. Lekarze klasyfikują to zjawisko jako niedoczulicę w obszarze unerwienia gałęzi ocznej nerwu trójdzielnego.

Objawy zespołu Tolosy-Hunta mogą przypominać zapalenie oczodołu, ze względu na specyficzne opuchnięcie miękkich tkanek otaczających oko. Literatura medyczna opisuje także przypadki, w których pojawiał się ból bardzo podobny do migreny ocznej.

Na czym polega zespół Tolosy-Hunta?

Zespół Tolosy-Hunta to bolesny stan zapalny (zapalenie idiopatyczne), który dotyka struktur znajdujących się w okolicy oczodołu, głównie w zatokach jamistych i sąsiadujących obszarach.

U pacjentów z zespołem Tolosy-Hunta najczęściej dochodzi do zapalenia mięśni odpowiedzialnych za poruszanie gałką oczną oraz nerwów czaszkowych, co prowadzi do szeregu objawów neurologicznych, czyli związanych z działaniem układu nerwowego (porównaj to z innymi neurologicznymi zaburzeniami widzenia).

Objawy zespołu Tolosy-Hunta

Do głównych objawów zespołu Tolosy-Hunta zaliczamy:

• silny, jednostronny ból oka lub okolicy oczodołu – często nagły i intensywny;
• podwójne widzenie (diplopia) – wynikające z porażenia nerwów odpowiedzialnych za funkcje gałki ocznej (chodzi dokładnie o nerw okoruchowy, bloczkowy i odwodzący);
• niemożność normalnego poruszania gałką oczną;
• opadanie powieki (ptoza);
• utrata czucia w okolicy twarzy (spowodowana zajęciem nerwu trójdzielnego).

Zespół Tolosy-Hunta – jakie są przyczyny?

Przyczyną zespołu Tolosy-Hunta są:

• nieswoiste zmiany zapalne (zapalenie ziarninujące)
• zakrzepica w obrębie zatoki jamistej
• zakrzepica w szczelinie oczodołowej górnej

Diagnostyka zespołu Tolosy-Hunta

Pacjent zgłaszający się do okulisty z objawami zespołu Tolosy-Hunta, będzie poddany badaniu ruchomości gałek ocznych i ogólnym badaniom funkcji wzroku.

W rozpoznaniu źródła schorzenia bardzo ważne jest, by wykluczyć nowotwory oka lub inne zmiany.

Dla diagnostyki zespołu Tolosy-Hunta, istotne są także:

• badanie dna oka
• rezonans magnetyczny
• tomografia komputerowa
• USG gałki ocznej

Na dalszym etapie badań pacjent jest z reguły kierowany na konsultację neurologiczną. W diagnostyce wykorzystuje się też angiografię mózgową i ocenę funkcji nerwów czaszkowych.

Diagnostyka różnicowa w zespole Tolosy-Hunta

Kluczowym elementem w diagnostyce zespołu Tolosa-Hunta jest wykluczenie innych stanów, które mogą powodować podobne objawy, takich jak:

· guzy mózgu lub zatok przynosowych
· tętniaki naczyń mózgowych
· choroby autoimmunologiczne, np. ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń
· infekcje zatok, mózgu lub oczodołów

Leczenie zespołu Tolosy-Hunta

Dość często w zespole Tolosy-Hunta obserwuje się na przestrzeni kolejnych tygodni samoistne ustąpienie objawów. Mimo tego konsultacja z lekarzem i podjęcie leczenia są potrzebne, ponieważ istnieje prawdopodobieństwo powrotu choroby. Nieleczony zespół Tolosy-Hunta może skutkować poważnymi konsekwencjami neurologicznymi.

W leczeniu zespołu Tolosy-Hunta stosuje się najczęściej wysokie dawki glikokortykosteroidów, które skutecznie łagodzą stan zapalny i w krótkim czasie niwelują objawy.

 

 

 

Bibliografia

1. C. V. Amrutkar, E.V. Burton, Tolosa-Hunt Syndrome [w:] National Library of Medicine, StatPearls Publishing; 2024 Jan. (dostęp: 12.11.2024).
2. A. Yuliati, K. Rajamani, Tolosa-Hunt Syndrome [w:] The Neurohospitalist 2018 Apr;8(2) (dostęp: 12.11.2024).
3. M. Kmeid, I. Medrea, Review of Tolosa-Hunt Syndrome, Recent Updates [w:] Current Pain and Headache Reports 2023 Dec;27(12) (dostęp: 12.11.2024).