Okulary na zwyrodnienie plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) to choroba, która znacząco pogarsza widzenie centralne, utrudniając codzienne funkcjonowanie. Choć AMD nie można całkowicie wyleczyć, istnieją rozwiązania, które pomagają lepiej widzieć i zachować samodzielność. Jednym z nich są specjalistyczne okulary wspomagające wzrok. Dzięki odpowiednim soczewkom, filtrom i powiększającym systemom optycznym mogą one poprawić jakość widzenia i ułatwić wykonywanie codziennych czynności. W tym wpisie przyjrzymy się bliżej, jakie okulary mogą pomóc osobom z AMD i na co zwrócić uwagę przy ich wyborze.

Czym jest zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)?

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) to choroba oczu, która uszkadza plamkę żółtą – część siatkówki odpowiedzialną za ostre widzenie. Jest to jedna z głównych przyczyn utraty widzenia centralnego u osób po 50. roku życia. Choroba stopniowo pogarsza widzenie centralne, co utrudnia czytanie, rozpoznawanie twarzy i wykonywanie precyzyjnych czynności. Jednym z charakterystycznych objawów AMD jest pojawienie się mroczka w centrum pola widzenia. Obraz może stawać się zamglony, a linie proste wydawać się faliste.

Choroba występuje w dwóch formach: suchej i wysiękowej. Forma sucha postępuje wolniej i prowadzi do zaniku komórek siatkówki, natomiast forma wysiękowa rozwija się szybciej i powoduje uszkodzenia na skutek nieprawidłowego wzrostu naczyń krwionośnych.

Choć AMD nie można całkowicie wyleczyć, istnieją metody spowalniające jej postęp. Wspomagająco można korzystać z pomocy optycznych, takich jak lupy czy specjalistyczne okulary.

Specjalistyczne okulary dla osób z AMD

Osoby cierpiące na zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) doświadczają utraty widzenia centralnego, co utrudnia czytanie, oglądanie telewizji i rozpoznawanie twarzy. W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosuje się różne zaawansowane technologie optyczne i nieoptyczne, które poprawiają jakość widzenia poprzez powiększenie obrazu, poprawę kontrastu lub przesunięcie obrazu na zdrowsze obszary siatkówki.

Okulary lupowe (hiperokulary)

Okulary lupowe to specjalistyczne soczewki powiększające, zamontowane w oprawach okularowych, przeznaczone głównie do czytania i obserwacji przedmiotów z bliska. Mogą być jednooczne lub dwuoczne, w zależności od potrzeb pacjenta. Powiększenie oferowane przez te okulary wynosi zazwyczaj od 4x do 12x, co pozwala na odczytywanie nawet drobnego tekstu. Okulary lupowe są często wybierane przez pacjentów z AMD, ponieważ umożliwiają zachowanie dużego pola widzenia i poprawiają komfort podczas wykonywania codziennych czynności.

Okulary lupowe pryzmatyczne

Okulary lupowe pryzmatyczne to zaawansowana wersja okularów lupowych, wyposażona w pryzmaty, które zmieniają bieg światła w oku. Przeznaczone dla pacjentów, u których tekst faluje, litery przeskakują, a czytanie staje się utrudnione. Pryzmaty kierują obraz na część siatkówki o lepszej funkcjonalności, omijając centralny, uszkodzony obszar.

Okulary lornetkowe

Okulary lornetkowe to pomoce optyczne wyposażone w system powiększający, umożliwiające regulację ostrości widzenia zarówno na bliskie, jak i dalekie odległości. Składają się z jednej lub dwóch lunet zamontowanych w klasycznych oprawach okularowych, uwzględniających indywidualną korekcję wzroku. Są lekkie i wygodne w użyciu, co sprawia, że osoby słabowidzące chętnie korzystają z nich podczas oglądania telewizji, wizyt w kinie czy teatrze. Dzięki możliwości dostosowania parametrów soczewek do każdego oka osobno, okulary lornetkowe zapewniają lepszą jakość widzenia w różnych sytuacjach.

Filtry terapeutyczne odcinające (krawędziowe)

Filtry terapeutyczne odcinające, znane również jako filtry krawędziowe, to specjalistyczne soczewki eliminujące określone zakresy fal światła widzialnego, zwłaszcza w zakresie od 450 do 585 nm. Ich głównym celem jest podniesienie kontrastu widzenia oraz umożliwienie funkcjonowania osobom ze światłowstrętem. Pacjentom z zwyrodnieniem plamki żółtej często rekomendowane są filtry o barwie żółtej lub bursztynowej. Występują w dwóch wariantach: jako gotowe gogle zakładane na własne okulary oraz jako modele wykonywane na indywidualne zamówienie, które mogą być dostosowane do korekcji wady wzroku lub jej nie uwzględniać.

Stosowanie tych filtrów może spowalniać proces chorobowy u pacjentów z AMD poprzez odcięcie światła niebieskiego, które jest szkodliwe dla siatkówki. Brak stosowania filtrów może przyczyniać się do progresji AMD z postaci suchej do wysiękowej.

Dobór odpowiednich pomocy na zwyrodnienie plamki żółtej

Wybór odpowiednich pomocy optycznych i nieoptycznych dla osób z AMD powinien być dokonany indywidualnie, z uwzględnieniem stopnia zaawansowania choroby, potrzeb pacjenta oraz jego codziennych aktywności. Specjalistyczne badania przeprowadzane przez okulistów i optometrystów pozwalają na precyzyjne dobranie okularów lupowych, lornetkowych czy filtrów krawędziowych, co znacząco poprawia jakość życia pacjentów z AMD.

Refundacja i dostępność

W Polsce Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) przewiduje refundację pomocy optycznych dla osób słabowidzących. Za osobę słabowidzącą uznaje się każdego, kto ma ostrość widzenia nieprzekraczającą 0,3 w najlepszej korekcji (lepszym okiem) lub pole widzenia mniejsze niż 30 stopni.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, refundacja na lupy wynosi do 200 zł i przysługuje raz na 3 lata, natomiast na okulary lupowe, okulary lornetkowe do dali, okulary lornetkowe do bliży oraz monokulary refundacja wynosi po 400 zł i przysługuje raz na 5 lat. Wysoka cena niektórych pomocy optycznych może stanowić barierę dla pacjentów, dlatego warto skorzystać z dostępnych form wsparcia finansowego.

Czy okulary zastępują leczenie AMD?

Należy pamiętać, że pomoce optyczne nie zastępują leczenia zaleconego przez lekarza. Osoby z AMD powinny pozostawać pod kontrolą okulisty oraz stosować się do jego wskazówek, np. przyjmować zalecane iniekcje doszklistkowe.

Okulary specjalistyczne nie leczą AMD, ale pomagają pacjentom lepiej funkcjonować, poprawiając jakość ich życia pomimo choroby.

 

Bibliografia:

1. Starzyk , K. 2015. Optical aids for visually impaired patients. OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology. 2, 3 (Sep. 2015), 177-185.
2. https://retinaamd.org.pl/wyroby-medyczne-wspierajace-narzad-wzroku/?utm_source=chatgpt.com
3. https://retinaamd.org.pl/okulary-filtrujace-charakterystyka-i-zastosowanie/
4. https://www.okulisci.wroclaw.pl/pomoce-optyczne/
5. https://optykpolski.feniksmedia.pl/pomoce-optyczne-jak-uzyskac-refundacje/